Tikler çocukluk döneminde sık görülen sorunlardır.
Tikler ani, yineleyici ritmik olmayan istemsiz hareketlerdir. Kaslardaki istemsiz kasılmalar istenmeyen hareket veya seslere neden olurlar. En çok yüz ve boyun bölgesi etkilenir ve göz kırpma, omuz silkme, ağız oynatma, boyun oynatma gibi hareket tikleri görülür. Ses tikleri arasında ise boğaz temizleme, burun çekme, öksürme, hırıltı ya da homurtu benzeri tikler sıktır. Basit hareketlerden karmaşık bir dizi harekete kadar değişkenlik gösterebilir. Sıklıkla bir tik bitip diğeri başlayabilir.
Geçici Tikler
Bir yıldan daha az süren tiklere geçici tik denir. En sık karşılaşılan tikler geçici tiklerdir. Değişik çalışmalarda çocuklarda görülme sıklığı %5-20 arasında bulunmuştur. Genellikle çocukluk dönemi ile sınırlı kalır haftalar aylar içerisinde geçer.
Kronik Tikler
Bir yılı geçen tikler kronik tik adını alır. Hareket tikleri kronik motor tik, ses tikleri kronik vokal tik olarak adlandırılır. Kronik tik bozukluklarının sıklığı da %1-2 dir
Tourette Bozukluğu (Sendromu tanımlayan Georges Gilles de la Tourette’nin adıyla anılır)
Tourette Bozukluğu ya da Tourette sendromu kronik bir tik sendromudur. Tikler başlayalı bir yılı geçmiş ve hem hareket tiki, hem de ses tiki varsa o zaman Tourette Bozukluğundan bahsedilir.
Hareket tiklerinin ortalama başlama yaşı 6-7 dir. 3 yaş gibi erken dönemde de başlayabilir. Ses tikleri genellikle daha sonra ortaya çıkar.
Belirtilerin zaman içinde yoğunlaşıp hafiflemesi tipiktir. Tiklerin şiddeti dış uyaranların etkisi ile, stres, enfeksiyon, sıcak, hava ve yorgunlukla artarken, dinlenme rahatlama ve uyku sırasında azalır. Mutlaka olumsuz olaylar olması gerekmez, bazen okulun açılması, tatilin yaklaşması, doğum günleri gibi heyecan yaratan durumlarda da tiklerin yoğunluk ve şiddeti artabilmektedir.
Genellikle aileler tiklerden dolayı kendilerini endişeli ve rahatsız hissederler. Ailenin tikler konusunda bilgilenmesi önemlidir. Belirtilerin artma, azalma, semptom çeşitliliği, değişkenliği gibi özellikleri bilinmelidir. Bunlar uzun süre devam etse bile çocuğa fiziksel anlamda zarar vermezler. Zamanla geçme olasılıkları yüksektir. Tik bozukluklarının en şiddetli olduğu Tourette Sendromunda bile ergenlik yıllarında ve sonrasında sıklık ve şiddetinde azalma görülür. En sık görülen hatalı aile tutumu bunların istemsiz kas hareketleri olduğunu anlamayıp çocuktan bunları durdurmasını, yapmamasını istemektir. Tikler bir süreliğine ertelenebilse de çocuk tarafından engellenebilmesi mümkün değildir.
Tourette Bozukluğu için olası koruyucu faktörler bilgilendirilmiş ve destekleyici ev ve okul ortamı, iyi bir uyku düzeni ve düzenli egzersizdir. Akut ve kronik stresler tiklerin alevlenmesine neden olabileceğinden benlik saygsında azalma, sosyal başa çıkma, aile ilişkileri ve okul uyumu gibi konularda psikoterapotik destek depresyon ya da kaygı bozuklukları açısından olumlu etki sağlar.
Tik Bozuklukları ile bir arada sıklıkla Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve takıntılarla karekterize Obsesif Kompulsif Bozukluk bulunabilir. Öğrenme Bozukluğu da sıklıkla görülür. Depresyonun da tiklerin şiddetini ve sıklığını arttırabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tedavide dikkat eksikliği, davranış problemleri, kaygı, takıntı, öğrenme güçlükleri gibi eşlik edebilen sorunların ele alınması ve tedavisi önemlidir. Tiklerin ilaçlarla baskılanması mümkün olabilse de iyi seçilmiş olgularda kullanılmalıdır. Eğer tikler kişinin okul ve sosyal yaşantısında işlevselliği etkileyecek düzeye ulaşmışsa düşünülebilir.