Strep-A ve Beta nedir?

Sonbahar ve kış dönemlerinde süt çocukları, okul öncesi  ve okul çağı çocuklarda ateşli üst solunum yolu enfeksiyonlarında ciddi artışlar görülür. Bu hastalıklar çoğunlukla boğaz ağrısı ve ateş ile birlikte seyreder. Genel olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarına virüsler neden olurken, Beta mikrobu da virüslerden sonra en sık üst solunum yolu enfeksiyonu yapan bakteridir. Beta mikrobunun tam adı A grubu beta hemolitik streptokoktur. Genellikle eşanlamlı olarak kullanılan  Strep-A ise tanı koydurucu hızlı testin adıdır.

Belirtileri nelerdir?

Betanın bulguları yaşa göre değişkenlik gösterebilir. Bebeklerde daha düşük ateşle seyredip, burundan koyu veya kanlı bir akıntı gelebilir. 1-3 yaş arası oyun çocuklarında ateş daha yüksektir, koyu veya kanlı burun akıntısı, keyifsizlik, iştahsızlık boyun lenf bezlerinde şişlik ve karın ağrısı görülür. Hastalık en sık 5-15 yaş arasındaki çocuklarda görülür ve üç yaşın üzerindeki beta enfeksiyonu geçiren çocuklar da semptomlar daha  da şiddetlidir. Bu çocuklar genellikle daha düşkün ve hasta görünür. Aşırı boğaz ağrısı, boyun lenf bezlerinde şişlik, 38.5 dereceden yüksek ateş ve bedemciklerin üzerinde iltihap da eşlik eder. Ayrıca hastalığın seyri sırasında dil üzerinde de önce beyaz sonra kırmızı çilek dili görünümü gelişir. Beta enfeksiyonu  bazen deri döküntüsüyle de seyreder ve buna Kızıl hastalığı denir. Kızıl da döküntüler 24 saat içinde gövdeyi, kolları ve bacakları kaplar. Döküntüler pürüzlü, cilt yüzeyinden kabarık ve kızarık görünür. Bu kızarıklıklar 3-5 gün içinde kaybolur ve iyileşirken döküntünün en şiddetli olduğu yerlerde ciltte soyulmalar başlar.

Beta mikrobu nasıl bulaşır?

Çoğu boğaz enfeksiyonu gibi Beta mikrobu da çok bulaşıcıdır. Hastalık en sık kalabalık yerlerden bulaşır. Örneğin okullarda, yurtlarda ve kalabalık alış veriş alanlarında hasta kişilerin ellerinden temasla veya hapşırık, öksürük sonucu oluşan damlacıkların havadan solunmasıyla bulaşır.

Beta en çok hangi hastalıklarla karışır?

Ateş ve boğaz ağrısıyla seyreden birçok üst solunum yolu mikrobuyla ortak özellikleri vardır.  En sık Adenovirus , EBV, influenza ve soğuk algınlığı virüsleriyle karıştırılır.

Tanı

Çocukların  detaylı vücut ve boğaz muayenesi yapıldıktan sonra Strep-A hızlı testi ve boğaz kültürü yapılır. Pamuk uçlu bir çubukla bademciklerin üzerinden ve boğazın arka kısmından numuneler alınır. Strep-A hızlı  testi genellikle 1 saat içinde sonuçlanır ve  tedaviye karar vermekte yardımcı olur. Ancak  güvenilir olan altın standart tanı yöntemi boğaz kültürüdür ve yaklaşık 3 gün içinde sonuçlanır.

Tedavi

Strep-A testi yapıldığında negatif çıkarsa enfeksiyonun etkeni çoğunlukla virüslerdir. Bu durumda antibiyotik gereksizdir. Ancak kesin doğrulama için yine de boğaz kültürü sonucunu görmek gerekir. Eğer  test pozitif yani beta olduğunu gösterirse penisilin grubu iğne veya ağız yoluyla antibiyotik kullanmak gerekir.

Beta enfeksiyonu geçiren çocuklar antibiyotik tedavisine çok çabuk yanıt verir. Ateş, boğaz ağrısı ve baş ağrısı genellikle 24 saat içinde kaybolur. Ancak Beta enfeksiyonlarında ağız yoluyla antibiyotik başlandığında  şikayetler kaybolsa bile tedaviyi planlanan süre boyunca kullanmak gerekir. Genellikle de antibiyotik direnci görülmez. Eğer hastalık tedavi edilmezse veya tedavi yarıda bırakılırsa enfeksiyon kötüleşerek vücuda yayılır. Bademcik absesi, orta kulak iltihabı, eklem romatizması, toksik şok, kalp ve böbrek romatizması  gibi  hayatı tehdit eden ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

Hastalıktan korunma yolları nelerdir?

Hastalık belirtileri olan kişilerden çocuklarımızı uzak tutmak veya teması en aza indirmek ana korunma yöntemidir. Ancak çoğu kişi hastalık belirtileri olmadan bulaştırıcı olduğundan tam anlamıyla gerçek pratik bir yolu yoktur. Tüm hastalıklarda olduğu gibi sağlıklı ve dengeli beslenme , mevsimine uygun sebze ve meyve tüketimi, düzenli uyku bağışıklık sistemini güçlü tutma ve korunma için çok önemlidir. Bununla birlikte riskleri en aza indirmek için  el hijyenine  günlük hayatta dikkat edilmesi ve ellerin en az 20 saniye süreyle su ve sabun kullanarak yıkanması gerekir. Okullarda sınıfların düzenli olarak havalandırılması da hastalığın yayılımını azaltır. Çevresinde Beta  enfeksiyonu geçiren biriyle temas edenlerde boğaz ağrısı ve ateş gelişirse, beta enfeksiyonu açısından hızla tetkik edilmesi gerekir. Böylelikle hastalık bulguları görülen çocukların erken tanısı ve tedavisiyle bulaştırıcılık en aza indirilebilir.