Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz sirkadiyen beslenme, modern diyetlerin yaptığı gibi yasak besinler veya serbest besinler şeklinde çalışmıyor. Bu tam tersi yediğiniz gıdalar ile değil onları yediğiniz zaman ile ilgileniyor. Evet zaman , öğün saatlerinizin düzenli veya düzensiz oluşu sizin vücut ritminizi oluşturuyor. Tıpkı müzik ritmi gibi. Ritimsiz bir şekilde çalınan bir bateri sadece gürültü yapar. Fakat ritimle çalınan notalar şarkıyı oluşturur. Vücudunuz da tıpkı bu şekilde çalışır. Sirkadiyem (Circadian Rhytm ) kelime anlamı olarak, circa= yaklaşık, dies= gün anlamına gelir. Açıklaması şu şekildedir. Dünyanın kendi ekseni etrafında yaklaşık 24 saat süren dönüşünün canlılar üzerinde oluşturduğu fizyolojik, biyolojik ve aynı zamanda davranışsal ritimlerin gün içerisinde tekrar edilmesidir. Sirkadiyen ritim fizyolojik ve metabolik sistemi sistemi etkilediği için sağlıklı bir yaşam sürebilmek ve kilo kaybı için çok çok önemlidir. Sirkadiyem ritmini etkileyen birçok sebep vardır. Melatonin ( uyku hormonu) bu ritimden çok fazl etkilenir. Gece 02:00 ile 03:00 saatleri en aktif olduğu zamandır. Ve siz bu saatte uykuda değilseniz ritminizi bozmuş olacaksınız. Ve kilo problemleri yaşayabilirsiniz.Sıcaklık, mevsim geçişleri periferal dokuları etkilediğinden ritim bozukluğunuza sebep olacak ve kilo alma sürecinizi arttıracaktır. Jet-lag ile sirkadiyen bozulacak, zaman farkı da metabolik sistemini etkileyecektir. Uykusuzluk, iştah değişimi, barsak sağlığında bozulmaya sebep olacaktır. Düzensiz çalışma saatleri, gece nöbetleri de vücut sisteminizi etkileyecek ve kilo alma başta olmak üzere bir çok sağlık problemi yaşamanıza sebep olacaktır. Beslenme de sirkadiyeni etkileyen bir durumdur. 2 gurup fare üzerinde yapılan bir çalışmada saat düzeni olmayan farelerin aynı kısıtlı diyetle daha az kilo kaybı yaşadığı ve mikrobiyomlarının değiştiği görüldü. Fare karaciğerinde sirkadiyen saatin bozulması bağırsak mikrobiyomunu etkilediği görülmüştür.Saat ve mikrobiyomun bozulmasının da metabolizmayı etkilediği görüldü. Bağırsak mikrobiyomunun değişmesi obezite, tip 2 diyabet ve hipertansiyon ile ilişkili bulunmuştur. Sirkadiyem ritminin bozulması gen organizasyonunun bozulmasına neden olan proteinin salınımına ve tümör oluşumuna neden olduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. Hangi saatlerde ne yenmelidir ? Beslenme saatlerin değişmemeli. Her öğün aynı saatlerde tüketilmeli. Bunun yanında vücudun farklı saatlerde farklı enzim ve hormonlar aktif hale geçer. Sirkadiyen’e uygun beslenme yöntemi seçerek doğru beslenmiş oluruz..  Sabah saatlerinde metabolizma hızlı çalışır, organizma uyanır, adrenalin ve tiroid hormonları salınır. Bu nedenle enerji değeri yüksek olan tahıl ve yağ gurubunu kullanabiliriz. Sabah saatlerinde vücut bunları enerjiye çevirecektir. Öğle saatlerinde daha uzun süre tok tutan ve enerji ihtiyacınızı karşılayabilecek proteinli besinleri seçmelisiniz. Akşam saatlerinde ise yağ şeklinde depolama yaptığı için enerji değeri düşük olan besinler sebze yemekleri tüketilmelidir.  Gece metabolizma yavaşlar ve vücut kendini dinlenmeye hazırlar. Melatonin sirkadiyen ritminize uygun şekilde salgılanması ile vücut dinlenir, kendini onarır ve yeniler.       Beslenme ve Diyet Uzmanı Sezen Çetinkaya