Burun çevresinde yerleşmiş ve burun boşluğuyla irtibatlı olan içi hava dolu boşluklar sinüs olarak adlandırılır. Sinüslerin içi de burun mukozasıyla kaplıdır ve salgısını burun boşluğuna boşaltır. Sinüslerin iltihaplanması sinüzit olarak adlandırılır ve hemen her zaman burun iltihabı(rinit) ile birliktedir.
Sinüzit şikâyetlerinin süresi, oluşturduğu bozukluklar, dolayısıyla uygulanacak tedavi açısından önemlidir. Hastalık, akut ve kronik sinüzit (şikâyetlerin 3 aydan fazla sürdüğü) olmak üzere iki başlık altında incelenir.
Akut sinüzit çoğunlukla mikrobik bulaşmayla (viral veya bakteriyel enfeksiyonlar) ortaya çıkar. Sigara ve kimyasal maddelerin burun mukozasını tahriş etmesine bağlı olarak da akut sinüzit oluşabilir. Ancak sık tekrarlayan sinüzit atakları geçiren hastalarda altta yatan ikincil bir neden aranmalıdır. Bunlardan bazıları:
- Alerjik rinit
- Burun içinde yapısal bozukluklar (kemik eğrilikleri, burun eti büyümeleri)
- Büyümüş geniz etleri ( burun salgısını boşalmasını engelleyerek ve mikroplara barınak oluşturarak) özellikle çocuklarda tekrarlayan sinüzit nedenidir.
- Tedavi edilmeyen diş ve diş eti enfeksiyonları
- Sigara ve sigara dumanı,
- Bağışıklık sistem yetersizliği,
Akut sinüzitler, altta yatan ikincil bir neden yoksa sıklıkla kendiliğinden düzelme eğilimindedir. Burun yıkama (link), tedavinin en önemli parçası olmakla birlikte, bazı durumlarda ilaç tedavisi eklemek gerekebilir.
Kronik sinüzitte burun mukozasında ve sinüs ağızlarında kalıcı bozukluklar oluşmuştur. Buna bağlı olarak sinüs ve burun yapıları normal fonksiyon yapamazlar. Aralıklı şiddetlenmeler gösteren devamlı iltihabi bir durum vardır. Bu hastalarda endoskopik bir muayene ve BT gibi görüntüleme yöntemleri problemi ortaya koymak için gereklidir. Bu değerlendirme sonuçlarına göre hastalığın nasıl tedavi edileceğine karar verilir. Tedavide amaç, bozulmuş burun ve sinüs fonksiyonlarını tekrar normale getirmek olmalıdır. Bu amaçla ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi (Endoskopik sinüs cerrahisi, Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi, minimal invaziv endoskopik sinüs cerrahisi ) gerekebilir.
Diş çekimleri sonrası bazen ortaya çıkan sinüs açıklıkları da kronik sinüzitin önemli nedenlerinden biridir. Kendiliğinden kapanma ihtimali küçüktür. Cerrahi tedaviyle kapatılması gereklidir. (“Endoscopic Repair of Persistent Oroantral communications Using the Caldwell-Luc Approach” ) link
Şurası unutulmamalıdır ki kronik sinüzit gibi sürekli enfeksiyonlar, insan vücudu için ağır bir yük oluşturmaktadır. Devamlı mücadele edeceği bir enfeksiyon ve iltihap kaynağının olması, kişinin fiziksel ve zihinsel performansını azaltmaktadır. Ayrıca enfeksiyon vücudun diğer kısımlarına yayılarak, başta akciğerler olmak üzere yeni enfeksiyonlar oluşturabilir. Enfeksiyonun göz ve beyin gibi komşu organlara yayılmasına bağlı, ölüme varabilecek komplikasyonlar gelişebilir.