Panik bozukluk kişinin yaşam kalitesi bozan ve kendiliğinden iyileşme oranı oldukça düşük bir psikolojik rahatsızlıktır. Bİyolojik ve tıbbi bir kökene dayanan, herhangibi bir kalp saglığı sorunu yoktur. kişi normal yaşantılara yönelik bedensel duyumları katastrofik (felaketleştirici) düşüncelerle yorumlayıp, örneğin çarpıntı sırasında kalp atışlarını bogazda hissetme, boguluyorum,öleceğim, aklımı kaybedeceğim, kalp krizi geçireceğim şeklide yorumlarla zayıf şemalarında eşlik ettiği (güçsüzüm,zayıfım) bilişsel çarpıtmalarla fiziksel belirtilere yol açan ataklar yaşamasıdır.
Kişi başka ataklarında olacağına veya atakların sonuçlarıyla (kalp krizi geçirme, kontrolünü kaybetme, çıldırma) ilgili olarak kalıcı kaygı veya endişe duyar. Panik bozukluk hastaları atak geçirme endişesiyle sosyal alanlarda geri çekilme( spor yapmama, arabayı kullanmama, sinemaya gitmeme vb.) yaşarlar. Bunların yanında güvenlik saglayıcı önlemler alarak (hastaneye yakın yerlerde bulunma, sürekli tansiyon ölçtürme, kaygı giderici ilaç alma) bu rahatsızlığın devam etmesine hizmet ederler, panik bozukluk kişinin hayatını zorlaştıran ve kısıtlayan ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır.
Tanı ölçütleri kitabı DSM 5 e göre Panik bozukluk belirtileri şu şekildedir;
A. Yineleyen beklenmedik panik atakları. Bir panik atağı, dakikalar içinde doruğa ulaşan ve o sırada aşağıdaki belirtilerden dördünün (ya da daha çoğunun) ortaya çıktığı, birden yoğun bir korku ya da yoğun bir içsel sıkıntının bastırdığı bir durumdur:
Not: Böyle bir durum, kişinin dingin ya da kaygılı olduğu bir durumda birden bastırabilir.
1. Çarpıntı, kalbin küt küt atması ya da kalp hızının artması.
2. Terleme.
3. Titreme ya da sarsılma.
4. Soluğun daraldığı ya da boğuluyor gibi olma duyumu.
5. Soluğun tıkandığı duyumu.
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma.
7. Bulantı ya da karın ağrısı.
8. Baş dönmesi, ayakta duramama, sersemlik ya da bayılacak gibi olma duyumu.
9. Titreme, üşüme, ürperme ya da ateş basması duyumu.
10. Uyuşmalar (duyumsuzluk ya da karıncalanma duyumları).
11. Gerçekdışılık (“derealizasyon”, gerçekdışı olma duyumu) ya da kendine yabancılaşma (“depersonalizasyon”, kendinden kopma duyumu).
12. Denetimini yitirme ya da “çıldırma” korkusu.
13. Ölüm korkusu.
B. Ataklardan en az birinden sonra, aşağıdakilerden biri ya da her ikisi de bir ay (ya da daha uzun bir) süreyle olur:
1. Başka panik ataklarının olacağı ya da bunların olası sonuçlarıyla (örn. denetimimi yitirme, kalp krizi geçirme, “çıldırma”) ilgili olarak sürekli bir kaygı duyma ya da tasalanma.
2. Ataklarla ilgili olarak, uyum bozukluğuyla giden davranış değişiklikleri (örn. spor yapmaktan ya da tanıdık, bildik olmayan durumlardan kaçınma gibi panik atağı geçirmekten kaçınmak için tasarlanmış davranışlar) gösterme.
Panik Bozukluğun Tedavisi
APA ( amerikan psikoloji birliği) panik bozukluğun tedavisinde bilimsel olarak etkililiği kanıtlanmış terapi yöntemi olarak Bilişsel Davranışçı Terapiyi (BDT) önermektedir. Sağlık ve klinik mükemmellik enstitüsü (NİCE guideline) panik bozukluk tedavisinde bilişsel davranışçı terapiyi birinci sıra tedavi yöntemi olarak önermektedir. Panik bozukluğun tedavisinde ilaçla tedavi seçeneği de mevcuttur, belirtilerin şiddetine göre ilaç+BDT şeklinde kombine tedavi uygulanması uygun olabilir. Bilimsel araştırmalar sadece ilaçla tedavi olan hastaların ilerde tekrar panik atak geçirme riskinin %60 olduğunu , buna karşılık bilişsel davranışçı terapi ile tedavi olan kişilerin %90 ı tekrar panik bozukluk yaşamadıklarını bildirmiştir. BDT tedavisi sonrasında panik atakların yineleme olasılığı oldukça düşüktür.
Bu rahatsızlığın bilişsel davraşçı psikoterapi ile tedavisi mümkündür. Panik bozukluk problemi yaşayanların Bilişsel davranışçı yöntemlerle çalışan bir klinik psikolog yada psikiyatri hekiminden yardım almalarını tavsiye ediyorum
Ali DEMİR
Uzm.Klinik Psikolog
İndir