Yakın zamanda öz şefkat konusu ilgimi çeken kavramlardan biri olmaya başladı. Araştırdım, okudum, deneyimledim, atölyelere katıldım, terapi süreçlerime dahil ettim… Hatta daha da ileriye gidip bu yazıyı kaleme almaya karar verdim.

Öz şefkat en basit tabiriyle; kişinin kendine şefkat göstermesi demek fakat bu noktada şefkat kelimesinin de ne anlama geldiğini konuşmamız gerek. Şefkat; sevgi, koruma arzusu, merhamet belki biraz da acıma içeren duygusal- davranışsal bir süreç. Tüm bu açıklamaları birleştirdiğimiz noktada öz şefkat; kendimize karşı merhametli olma, kendimize sevgiyle yaklaşma, kendimizi koruma gibi anlamlara çıkabilir fakat bunlardan çok daha fazlasıdır.

Şefkat dediğimiz zaman aklımızda az çok bir şeyler oluşuyor fakat öz şefkat dediğimizde afallıyoruz. Çünkü çocukluğumuzdan bu yana şefkatin kişiler arası ilişkilerde gösterildiğine şahitlik etmişsiz ve bunun aksi bir durumu hayal etmek bile bazen güç olabiliyor. Fakat öz şefkat bize gösteriyor ki; şefkat kendimize de gösterebileceğimiz, göstermemiz gereken bir davranış.

Öz şefkatin aklımızda daha rahat canlanabilmesi için şu şekilde örneklendirebiliriz; Yakın bir arkadaşımız, sevdiğimiz bir aile üyesi, romantik partnerimiz acılı bir durum yaşadığında ona nasıl; alttan alıcı, destekleyici, koruyucu davranıyorsak bu senaryolarla biz baş ettiğimizde kendimize de onlara verdiğimiz şekilde bakım ve destek verme durumu. En çok ihtiyaç duyduğumuz zamanlarda içsel bir düşman olmak yerine bir müttefik olma durumu. (Germer ve Neff, 2018)

Öz şefkat kendi içinde üç alt faktörü barındırıyor. — ki bence bu üç faktörün farkında olmaya başladığımız anda öz şefkat kavramını anlamaya başlıyoruz.- Bu kavramlar; öz nezaket, farkındalık ve ortak insanlık hali. Bu kavramları daha derinleştirmek ve birkaç cümle ile örneklendirmek istiyorum.

Bazen içimizdeki o ses bize çok korkunç, ağır, yıkıcı cümleler kurabiliyor. Eğer o sesi azaltamıyorsak içimizde nazik bir ses bulup, onun daha yüksek sesle konuşmasını sağlayabiliriz. Öz nezaket, kendimizle adeta bir arkadaşımız ile konuşuyormuş gibi konuşmayı gerektiren adım. ‘’Her şeyi mahvetmiş gibi hissediyorsun ama bu dünyanın sonu değil, senin bunların altından kalkacak güce sahip olduğunu biliyorum. Belki de gelecek haftalarda her şey yoluna girmeye başlayacak.’’ gibi cümleler öz nezaketli cümlelere örnek olarak verilebilir.

Kendi problemlerimizle yüz yüze geldiğimizde o problemlere özne gözünden bakıyoruz. Şefkat gösterme davranışı düşünüldüğünde başkasının problemlerine bakış açımızı referans almak daha yardımcı olacaktır. Farkındalık; problemlere, durumlara daha objektif bakma ve değerlendirmeyi gerektirir. Elbette bu noktada özne olmayı bırakmaktan, duygulardan konuşmayı kesmekten bahsetmiyorum. Bahsettiğim şey durumları değerlendirirken aşırıya kaçmamak, durumu daha dengeli değerlendiren bir bakış açısına ulaşmayı denemek. ‘’İş canımı çok sıktı ve duygularımı kontrol ederken zorlandım, eşime çocuksu davrandığını düşünerek kızdım ve sonrasında pişman oldum.’’ gibi cümleler farkındalık çerçevesinde kurulmuş cümlelere örnek verilebilir.

Hepimiz kendi problemlerimizle boğuşuyor ve bazen dünyanın bizim etrafımızda döndüğü yanılgısına kapılabiliyoruz. Hele ki ‘’Neden ben?’’ sorusunu sordurtan durumlarla karşı karşıya kaldıysak. Ortak insanlık hali, bize problemlerimizin insan olmanın bir sonucu olduğunu hatırlatıyor. Benzer durumları bizle beraber bir sürü insan deneyimledi, deneyimliyor, deneyimleyecek… ‘’Böyle bir durumda herkes kötü hissedebilirdi, Bu kadar baskı altında aşırı tepkiler veren tek kişi ben olamam.’’ gibi cümleler ortak insanlık haline örnek olarak verilebilir.

Öz Şefkat zor fakat yetişkin yaşamımıza dahil etmemiz, geliştirmemiz gereken bir konu. Aynı zamanda fazlasıyla derin bir konu ve ben bu yazıda konuya dair ufak bir girizgah yapmayı denedim. Eğer öz şefkat hakkında daha fazla bilgi almak, hayatınıza dahil etmek isterseniz bir ruh sağlığı uzmanından yardım alabilirsiniz.

Sağlıcakla Kalın...