Bir gebeliğin gerçekleşmesi için birinci şart olgunlaşan bir yumurtanın yumurtalıktan atılması ve bir sperm ile karşılaşmasıdır. Sonrasında sağlıklı bir döllenme ve rahim içine yerleşme sonucu normal bir gebelik oluşup devam edebilir. Bu sebeple, yumurtlama gebelik için çok kritik bir aşamadır ve beyindeki hipotalamus-hipofiz denilen merkezler ile yumurtalık arasında çok sıkı ve düzgün işleyen bir sistem ile kontrol edilir. Adet kanaması başlangıcı aslında yeni bir yumurtlama döngüsünün de başlangıcıdır. Rahim içi dokusu kanama ile dökülmeye devam ederken beyindeki merkezlerden salınan GnRH ve onun uyardığı FSH ve LH hormon seviyeleri artmaya başlar ki bu östrojen seviyesinin artmasını ve büyüyecek bir grup yumurtanın seçilmesini sağlar. Zamanla FSH, LH ve östrojen seviyeleri daha çok artar ve yumurta boyutları da 9-10 mm ye ulaşır. Östrojen artmaya devam ederken ve FSH ve LH hormonları hafif bir düşme yaşarken, dominant en baskın olan yumurta seçilmiş olur ve 20-26 mm ye kadar büyümeye devam eder. Bu esnada rahim içi dokusu da östrojene bağlı kalınlaşmakta ve rahim ağzı ve vajinal akıntı da sperm geçişini kolaylaştırmak için ince uzayan ve bol sulu bir karakter almaya başlar. Folliküler az denilen yumurtlama öncesi bu dönem herkeste farklı olmakla birlikte ortlama 14 ile 21 gün arasında sürebilir, ergenlik döneminde daha uzayabilirken, menopoz öncesi dönemde kısalabilir. Yumurtlamadan bir gün öncesinde östrojen en yüksek noktasına ulaşır ve LH hormonu ani bir sıçrayış ile birden yükselir ve ortalama bir saat kadar yüksek kalır. Bu sıçrayış yumurta etrafında lokal bazı maddelerin salınımını uyarır ve ortalama 36 saat sonra yumurtlama gerçekleşir. Atılan yumurta tüp tarafından tutulur ve rahim içine doğru ilerlemeye başlar. Yumurtlama sonrası yumurtalıktan progesteron hormonu yükselişe geçer, gebelik olursa salınımı devam ederken, döllenme ve gebelik olmazsa seviyesi düşer ve sonucunda yeni bir adet kanaması başlar. Rahim içi dokusu progesteron etkisi ile gebelik için hazırlanır ancak olmazsa kanayarak dökülür. Yumurtlama sonrası yeni bir adet dönemine kadar olan bu dönem genellikle sabittir ve 13-15 gün arasındadır. Yumurtlama zamanı nasıl hesaplanır? Yumurtlama zamanının doğru tahmin edilmesi cinsel ilişki zamanını düzenlemek ve gebelik şansını arttırmak için gereklidir. Güvenilir olmayan yöntemler: 1. Takvim yöntemi: Çok düzenli adet gören kadınlarda, beklediği adet gününden 13-15 gün öncesi yumurtlama zamanı olarak beklenir ancak üreme çağında çoğu zaman adet döngüleri değişken olabildiği için güvenilir değildir ve daha etkili yöntemler tercih edilebilir. 2. Bazal vücut ısısı artışı: Ovulasyon sonrası hafif bir artış (genellikle 0.5 °C) olması anlamlı gibi görünse de gebelik ihtimalinin yüksek olduğu günü yakalamakta çoğu zaman geç kalınır. 3. Vajinal akıntı değişikliği: Akıntının daha sulu, bol miktarda ve uzayan ve yapışkan kıvama gelmesi östrojen seviyesinin çok arttığına ve yumurtlamanın çok yakın olduğuna işaret eder. Daha güvenilir yöntemler: 4. İdrarda LH veya östrojen ölçümü: Diğer yöntemlere nazaran daha pahalı olan bu yöntemle kanda LH yükselişi başlangıcından 12 saat sonra tespit edilir. Bir sonraki adet döngüsünden tahmini arka arkaya yapılan testlerle yumurtlama öncesi ve yumutlama zamanı yakalanabilir. 5. Ultrasonografi: USG takibi ile yumurtalık içinde seçilmiş olan baskın yumurtanın belli bir boyuta (20-26 mm) geldiği ve çatlamak üzere olduğu görülebilir ve birliktelik önerilebilir. Ancak zaman ve emek tasarrufu açısından çok kullanışlı bir yöntem değildir. Yenilikçi yöntemler: 1. Tükürük ferningi: tükürükten alınan sürüntünün incelenmesi ile ferning görüntüsünün ortaya çıkması artmış östrojen seviyesini gösterir. 2. Vajinal veya koltukaltı sıcaklık sensörleri: Sürekli olarak vucuttaki ısı değişimlerini kaydeder ve yumurtlama dönemindeki artışı yakalar. 3. Akıllı telefon bazlı tahmin: Akıllı telefonlardaki uygulamalar sayesinde gebelik şansının yüksek olduğu ve yumurtlama zamanı belirlenebilir. Gebelik (hamilelik) haftası nasıl hesaplanır? Gebelik haftası son adet tarihine bağlı olarak hesaplanır. Dolayısıyla döllenme yaşı veya embriyo yaşından farklı olarak en az 14 gün daha büyük olarak hesaplanır. Gebelik haftası ideal olarak gebeliğin 22. Haftasına kadar tayin edilmelidir ve hafta hesabı klinik olarak veya ultrasonografi ile yapılabilir: Klinik hesaplamalar: 1. Naegele kuralı: Son adet tarihine 7 gün eklenir ve 3 ay geri gidilir ve tahmini 40 haftalık doğum tarihi hesaplanır, bu hesaba göre de şu anki tarihteki haftası bulunur. Adet düzensizliği olan, emziren veya menopoza yakın olan kadınlarda hata oranı çok yüksektir. 2. Rahim büyüklüğüne göre: Rahim yüksekliği 12 haftada pubik kemik hizasında, 20 haftada göbek hizasındadır. Çok kullanışlı bir yöntem değildir. Ultrasonografik hesaplama: 1. Gebelik kesesi, transvajinal ultrasonografide en erken 4.5 haftada görülür. Kese içinde yolk kesesi 5. gebelik haftasında, fetal kalp atımı ise 5.5 haftada belirir. 2. İlk üç aylık dönemde (ilk 14 hafta) en ideal ölçüm CRL adı verilen baş popo mesafesine göre gebelik haftası hesabıdır. CRL ‘ye göre hesapta gebelik haftası 5 ile 7 gün arasında farklı çıkabilir. Sonraki üç ayda (14-28) haftada ise BPD adı verilen fetal başa ait bir çap ölçümü hesap için idealdir. Buna göre de gebelik haftasında iki haftaya kadar farklılık tespit edilebilir. Genellikle BPD, HC baş ölçüleri ve FL bacak ölçüsü ve AC karın çevresi ölçümü kombine olarak kullanılır. 3. İkiz gebeliklerde de aynı ultrasonografik ölçümler kullanılır, bebekler arası fark varsa büyük olan fetüse göre hesap önerilir. 4. Doğal yolla değil de yardımcı üreme yöntemi ile olan gebeliklerde hesap biraz daha farklıdır. Transfer edilen embryonun gününe göre (3. veya 5.) hesaplama değişir ve son adet tarihine g,tam uyum göstermez.