ÖĞRENCİLER İÇİN DİKKAT VE KONSANTRASYON GELİŞTİRİCİ TAKTİKLER Dikkat ve Konsantrasyon için Çalışmaya istekli(motive) olun. Eustace Miller, Konsantrasyonu nasıl garantiye alabiliriz? sorusuna, “İlgi ve motivasyon ile. Motivasyon ne kadar güçlüyse, konsantrasyon da o kadar kuvvetli olur.” Cevabını verir. 1-Çok istenen ve gerçekleştirilebilir bir hedef belirleyin. 2-Fiziksel ihtiyaçlarınızı, ders çalışmaya başlamadan önce giderin. Dikkat ve Konsantrasyon için Ders çalışma odanızın, köşenizin veya çalışma masanızın düzenli ve sade olmasına özen gösterin. Burada dikkatinizin dağılmasına neden olabilecek poster, teyp, bilgisayar, dergi ve gazete vb. bulundurmayın. Unutmayın; dağınık oda, dağınık zihin demektir. Dağınık dahi, değerinin yarısını kaybetmiş demektir. 3-Görerek öğrenme, dikkat eksikliği olan kişilerin daha çabuk öğrenmelerini sağlar. Bu nedenle, öğrenirken görsel malzeme kullanın. Dikkat ve Konsantrasyon için Birini dinlerken yüzüne bakmaya dikkat edin. Özellikle sınıfta öğretmenden ve tahtadan gözünüzü ayırmayın. Küçük bir not defteriniz olsun. Hatırlamak istediğiniz şeyleri buraya not edin; evde pano yaparak buraya küçük notlarınızı yazabilirsiniz. 4-Bir zaman diliminde yalnızca tek bir iş yapın. İnsan aynı anda birçok işi yapabilir; ama bunların içinden sadece bir tanesine odaklanabilir. 5-Çalıştığınız konudan sorular çıkarın ve sorulara cevap bulmak için çalışın. 6-Bol bol su için. Çünkü beynin en önemli 3 gıdası su, glikoz ve oksijendir. 7-Kendinizi ödüllendirin. Dikkat ve Konsantrasyon için Bir işe başlamadan önce, bitirdiğinizde kendinizi neyle ödüllendireceğinizi planlayın. Ödül, sizi rahatlatan ve mutlu eden her şey olabilir. Sevdiğiniz bir yiyecek ya da içecek, yürüyüş yapmak, bir arkadaşınızla buluşmak gibi… Büyük ve pahalı bir şey olmak zorunda değil. Size keyif versin, yeter. Bu yöntem, motivasyonunuzu, dolayısıyla konsantrasyonunuzu artırır. 8-Yazarak zihin karışıklığının önüne geçin. Dikkat ve Konsantrasyon için Önemli bir şey yapmaya çalışırken, zihninizi meşgul eden diğer şeylerin konsantre olmanızı engellediğini düşünüyorsanız, bunları bir kâğıda yazın. Yanına da bu sorunla ne zaman ilgileneceğinize dair bir not düşün. Bu zihninizin diğer sorunlarla dağılmasını önler, sizi psikolojik olarak rahatlatır ve o anki işinize konsantre olmanızı sağlar. 9- “5 tane daha” yönetimini kullanın. Dikkat ve Konsantrasyon için Bir işin ortasındayken sıkılıp vazgeçmek üzereyken “5 tane daha” egzersizine geçin. Okumaktan sıkıldınız mı, “5 sayfa daha” okuyun. Sınava çalışıyorsunuz ve matematik sorusu çözmekten sıkıldınız “5 matematik sorusu daha” çözün. Çalışmaktan sıkıldınız, “5 dakika daha” çalışın. Bu stratejiyi uygularken zihniniz sıkılma noktasını aşar, zihinsel sabır ve dayanıklılık köprüsü oluşturursunuz. Atletler yoruldukları anda bu hisse yenilmeyip çalışmayı devam ettirerek başarı kazanırlar. Bu yöntem size direnç kazandırır. 10- İşinizi küçük parçalara bölün. Dikkat ve Konsantrasyon için Zaman alıcı büyük çaplı işleri küçük parçalar bölerek tamamlarsanız bu, işin daha az yıldırıcı görünmesini sağlar. Mesela bir sınava çalışıyorsanız, çalışacağınız kısmı parçalara bölerek sırayla üzerinden geçin. 11-Bir şeyi ilk ya da son kez yapıyormuş gibi hissedin. Dikkat ve Konsantrasyon için Bir şeyi ilk kez ya da son kez yapıyormuşsunuz gibi düşünürseniz, o şeye daha dikkatle odaklanır, konsantrasyonunuzu artırmış olursunuz. Bu, önceden kaçırdığınız detayları yakalama, gözlem gücünü artırma ve yeni bakış açıları geliştirme olanağı tanır. Dikkat ve Konsantrasyon için İşe tüm kalbinizle, istekle başlayın. Eğer isteksiz olursanız, bu, yaptığınız işin kalitesine de yansır. Bir işi daha iyi yapmak istiyorsanız, ilginizi esirgemeyin. İşin ilginizi çeken bir yanını bulmaya çalışın. Böylece en sıradan işlerden bile keyif alırsınız. 12- “Gitme, Buraya Gel” Stratejisi. Dikkat ve Konsantrasyon için Bu stratejiyi mutlaka uygulamalısınız. Düşüncelerinizin ilgilendiğiniz konudan başka bir noktaya kaydığını hissettiğiniz anda, “Bir dakika, hiçbir yere gitme, buraya gel” deyin kendi kendinize. Örneğin tam ders çalışırken aklınıza aldığınız başka bir not veya bir ödev, kız veya erkek arkadaşınız veya karnınızın biraz aç olduğu veya bir şeyler atıştırma gibi düşünceler gelebilir. Böyle bir durumda hemen kendi kendinize, “hiçbir yere gitme, buraya gel” deyin. Ve hemen ilgilenmeniz gereken konuyu düşünerek, konuyla ilgili kendi kendinize birkaç soru sorun ve bunları cevaplamaya çalışın. Konuyla ilgili en son bölümün kısa bir özetini düşünün. Veya konunun ana başlıklarını şöyle bir hatırlamaya çalışın ve elinizden geldiğince dikkatinizi ilgilendiğiniz konuya toplamaya çalışın. 13-Dikkatinizi dağıtan konudan uzaklaşmak için kesinlikle o konuyu düşünmemeyi düşünmeyin. Çünkü bu durum gittikçe daha çok dikkatinizin dağılmasına sebep olur. Bir şeyi düşünmemeye çalışmak, onun daha çok düşünülmesine sebep olur. “Şimdi fil düşünmeyeceğim” diye bir düşünün bakalım ne olacak. Şüphesiz hemen aklınıza bir fil gelecektir. Unutmayın, “fil düşünmemeliyim” diye düşünmek aklınıza filin gelmesini sağlamaktan başka bir işe yaramaz. 14-ZEN NEFES EGZERSİZİ 1. Dik ve rahat bir biçimde oturun. Çalışmaya başlamadan önce gerekli motivasyonu oluşturun. 2. Dikkatinizi burun deliklerinizdeki hava akışı ya da karnınızda toplayın ve nefesinizi kendi doğal akışına bırakın. 3. Bilinçli olarak birkaç derin nefes alın, ancak nefesinizi zorlamayın. 4. Şimdi, bırakın nefesiniz kendi doğal ritminde aksın. Ona bilinçli olarak müdahale etmeyin. Yalnızca nefesinizin farkında olun. 5. Bırakın dikkatiniz nefesinizin değişen ritmleri üzerinde odaklansın. Ve dikkatiniz dağıldığında onu nazikçe nefesinize döndürün. 15-Bu uygulamayı yaparken nefeslerinizi sayabilirsiniz. Her nefes verişte bir sayı sayarak 1’den 10’a kadar gelin ve sonra tekrar birden başlayın. Eğer dikkatiniz dağılırsa, tekrar birden başlayın. Burada amaç herhangi bir yere varmak değil, tam anlamıyla şu ana odaklanma kapasitesini geliştirmektir. Dikkatiniz dağılır ya da zihniniz donuklaşırsa bundan dolayı azminizi yitirmeyin. Bu gayet normaldir. Zamanla dikkat dağınıklığını çabucak yakalayıp dikkatinizi tekrar nefesiniz üzerinde toplamayı öğreneceksiniz. En sonunda konsantrasyonunuz sabitleşecek ve bir an için dağılsa bile yine istediğiniz noktada toplayabilir hale geleceksiniz. 16-Kendi kendinize şu ifadeleri tekrarlayın ve sözü edilen eylemleri yaparken bunların farkında olmaya çalışın. Başlangıçta farkındalığınızın süresi kısa olabilir. Bundan dolayı motivasyonunuzu kaybetmeyin. Sabırla farkındalık sürenizi artırmaya çalışın. Bu çalışma için başlangıçta belli zamanları ve belli aktiviteleri seçebilirsiniz. Nefes alırken, nefes aldığımı biliyorum. Nefes verirken, nefes verdiğimi biliyorum. Dinlerken, dinlediğimi fark ediyorum. Dokunurken, dokunduğumu fark ediyorum. Kalkarken, kalktığımı fark ediyorum. Otururken oturduğumu fark ediyorum. Düşünürken, düşündüğümü biliyorum. Korkarken, korkumun farkında oluyorum. Neşelenirken, neşelendiğimi fark ediyorum. Niyetlenirken, niyetlendiğimin farkına varıyorum. Başlarken, başladığımın farkına varıyorum. Okurken, okuduğumu fark ediyorum. Bitirirken, bitirdiğimi fark ediyorum. 17- Dikkat egzersizleri 1.Bulunduğunuz mekânda etrafınızda bulunan cisimlere dikkatlice bakın ve onları birkaç dakika tek tek inceleyin.  2.Dikkatinizi etraftaki seslere yönlendirin ve bir süre dinleyin. Sesleri dinlerken etraftaki görüntülerin nasıl bulanıklaştığına dikkat edin.  3.Şimdi bedeninizin çeşitli bölgeleri üzerinde odaklanın. Bedeninizin oturduğunuz yere temas eden yerlerini hissedin. Sırayla ellerinizi hissedin. Nefesinizi gözlemleyin, nefes alıp verdikçe ciğerlerinizin nasıl inip kalktığını hissedin. Çevrenizdeki ısıyı hissedin. Burnunuzdan giren havanın burnunuzda meydana getirdiği hisler üzerinde odaklanın. Bütün bunları yaparken dikkatinizi nasıl yönlendirebildiğinizi ve bunun kendi elinizde olduğunu fark edin.  4.Şimdi gözleriniz açık durumda sıkça gördüğünüz ve zihninizde kolayca canlandırabileceğiniz bir mekânı hayal edin. O mekânın tüm detaylarını gözünüzün önünde canlandırın, zihinsel olarak o mekânda dolaşın. Bunu yaparken bulunduğunuz yerdeki görüntülerin ve seslerin nasıl silikleştiğini fark edin.  5.Yine gözleriniz açık durumda zihninizde bir müzik parçasını ya da sesini çok duyduğunuz bir kişinin sesini veya dilediğiniz herhangi bir sesi canlandırın. Onu bütün detaylarıyla duymaya çalışın.  6.Geçmişte çok üşüdüğünüz veya sıcaktan dolayı rahatsız olduğunuz bir zamanı hatırlayın. Bu hisleri yeniden yaşayın. Ellerinizi soğuk bir suyun altına tuttuğunuzu hayal edin. Suyun soğukluğunu ellerinizde hissetmeye çalışın. Çok sevinçli olduğunuz bir zamanı hatırlayın ve o sevinç duygusunu yeniden yaşayın.  7.Şimdi dikkatinizi tekrar bulunduğunuz mekâna ve etrafınızdaki cisimlere odaklayın ve ardından zihninizde başka bir mekânı canlandırın, bunu on kez tekrarlayın. Yani dikkatinizi bir bulunduğunuz mekâna bir zihninizde canlandırdığınız mekâna odaklayın.  8.Bu kez aynı şeyi seslerle yapın. Dikkatinizi önce bulunduğunuz mekândaki seslere veya sessizliğe, daha sonra zihninizde canlandırdığınız seslere ve konuşmalara yöneltin, bunu birkaç defa tekrarlayın.  9.Şimdi bedeninizi hissedin. Dikkatinizi bedeniniz üzerinde odaklayın. Daha sonra geçmiş zamanda bedensel olarak yaptığınız bir işi imgeleyin. Sonra tekrar şu an hissettiklerinize dönün. Bunu birkaç kez tekrarlayın. 18-Konsantrasyon çalışmalarının en temel metotlarından biri seçilen her hangi bir obje üzerinde belli bir süre dikkatin odaklanmasıdır. Dikkat ve Konsantrasyon için Bu çalışma için her hangi bir obje seçin ve odanıza çekilerek sakin ve sessiz bir şekilde o cismin karşısına geçip oturun. Seçeceğiniz objenin bir mum alevi, kalem, bardak gibi küçük objeler olması daha iyidir. 19- AYRINTILARA KONSANTRASYON Dikkat ve Konsantrasyon için Metal bir tepsi alın. Bir arkadaşı¬nız size göstermeden tepsinin içine oniki adet obje koysun. Bunlar tepsinin içine sığabilecek; kalem, makas, silgi, kitap, biblo, çakmak gibi objeler olabilir. Sonra bunları bir bezle ört¬sün. Ve sizin önünüze getirsin. Sonra siz, örtüyü kaldırın ve 30 saniye içinde bu tepside neler olduğuna bakın… Tepsideki nesnelerin ayrıntılarına özel¬likle dikkat etmeye çalışın. 20-Egzersiz amacı; konsantrasyon sürenizi geliştirmektir. Dikkat ve Konsantrasyon için Beyaz bir A4 dosya kâğıdına avuç içinizi geçmeyecek büyüklükte bir daire çizin. Bu daireyi demir para kullanarak da çizebilirsiniz. Sonra dairenin içini kalemle boyayın ve simsiyah duruma getirin. Yüzünüzü soğuk suyla yıkayın ve ortamı havalandırın. Rahatsız edilmeyeceğiniz parlak bir ortam oluşturun. Siyah noktalı beyaz kâğıdı duvara asın. Sandalyede dik bir şekilde oturarak yarım metre uzaklıktan kâğıttaki şekle sabit bir şekilde bakın. Şekle bakarken gözlerinizi kesinlikle hiç kırpmayın. Eğer gözleriniz çok sızlıyorsa, gözlerinizi sadece bir defa kapatabilirsiniz. Eğer bir süre hiç zorlanmadan 5 dakika bakabilmeyi başarırsanız bu defa bir sonraki gün 6 dakika bakın. Konsantrasyon sürenizi zamanla istediğiniz noktaya getirebilirsiniz.   21- Egzersiz amacı; fiziksel olarak dinlenmenizi sağlayarak derse konsantre olmanıza zemin hazırlamaktır. Bunun için; sırada düzgün oturun. Sayacağım hareketleri yediye kadar sayarak yapın. Hareketi bitirince nefes alıp verin. Hareketler: ayak parmaklarınızı bükün. Bacağınızı gerilene kadar topuğunuzu yukarı kaldırın. Ayaklarınız yerden 30 cm aralıklı olarak, kalçanızdaki adaleleri gerdirin. Midenizi içeriye çekin. Dirseklerinizi bükün ve pazılarınızı sertleştirmeye çalışın. Omuzlarınızın kaslarını gerdirmeye çalışın. Çene kaslarınızı oynatın. Alın kaslarınızı oynatın. Bu egzersizi ders çalışırken yorulduğunuz zamanlarda rahatlıkla yapabilirsiniz. 22- TEK NOKTAYA BAKMA: Dikkat ve Konsantrasyon için Ders çalışmaya başlamadan önce, tek noktaya yoğunlaşarak “dikkati odaklama” çalışması yapın. Oturma pozisyonumuzu aldıktan sonra, sağ elimize kaleminizi alıp kolunuzu uzatın. Kaleminizin ucuna 30 saniye süreyle bakın. Gözleriniz tam olarak o tek noktaya kilitlenmiş olsun. Bu uygulamayı ders çalışmaya başlarken, ara ara yorulduğunuz veya dikkatinizin dağıldığı zamanlarda da (30 saniye süresini artırarak da) tekrarlayabilirsiniz. 23- Gazetelerin hafta sonu eklerinde verilen Dikkat ve Konsantrasyon için  ‘farklılıkların bulunması’, ‘kelime avcılığı’, ‘sayı avcılığı’, ‘çapraz bulmacalar’, ‘mantık bilmeceleri’, ‘atasözü bulma’, ‘sayı ve sözcük eşleştirme’, ‘gizlenmiş nesneleri bulma’, ‘labirent’ ve ‘aynı şekli bulma’ gibi oyunlarla ilgilenebilirsiniz. 24- SU İÇMEK Dikkat ve Konsantrasyon da  Su içmenin birçok yararı olduğu gibi, dikkat aralığını da arttırdığı kanıtlanmıştır. Ders çalışırken ve önemli bir konuya odaklanmak istediğinizde yudum yudum su için. Masanızda sürahi ile su dolu bir bardak bulundurma alışkanlığı edinin. 25- NEFES Dikkat ve Konsantrasyon gelişiminde Ders çalışmaya başlamadan önce ya da konsantrasyon arttırmak istediğinizde, birkaç derin diyafram nefesi alın. Vücuda alınan oksijenin yüzde yirmi beşini beynimiz kullanır. Diyafram nefesiyle beynimize daha fazla oksijen sağlamış oluruz. Diyafram nefesi çalışma öncesi, yazılı veya sözlü sınav öncesi, stresli durumlarda ve yatmadan önce uygulanmalı. 26- ATEŞTEN SAYILAR Dikkat ve Konsantrasyon için Rahat bir yere oturun. Sırtınız dik dursun. Gözünüzü kapatıp beş kez derin nefes alıp verin. Zihninizin temizlendiğini, sakinleştiğini hissedin. Durgun bir göl imgeleyin. Nefes alıp vermeye devam ederken sayı saymaya başlayın. Bir sayısından başlayarak beşer saniye arayla sayın. Saymakta olduğunuz sayıyı gökyüzünde ateşle yazılmış gibi imgeleyin. Canlı, net ve parlak olarak görmeniz çok önemlidir. Saymaya devam edin. Önce 20’ye kadar, daha sonra da 30’a, hatta 40’a kadar arttırın. 27- YANA YATIK “8” İŞARETİ YAPIN. Dikkat ve Konsantrasyon için Bu, bir şeye odaklanmak istediğiniz her an kullanabileceğiniz basit bir egzersiz. Bir tahtaya ya da bir duvara astığınız büyük bir kâğıda yatık 8 rakamı (sonsuz işareti) çizin. Önce sağ elinizle, sonra sol elinizle aynı anda. Kâğıdınız yoksa bu işlemi havada parmaklarınızla da yapabilirsiniz. Önce büyük sonsuz işaretleri yapın, sonra bu işaretleri giderek küçültün. Şimdi konsantre olmanız gereken işe başlamaya hazırsınız. Herhangi bir şey yaparken konsantrasyonunuzu kaybettiğinizi düşünürseniz hemen bu egzersizi uygulayın. Gözleriniz kapalı olarak da yapabilirsiniz. Bu egzersiz, hem sağ hem sol görsel alanları çalıştırarak beynin konsantrasyon gücünü artırır. 28- METAL TEMİZLİĞİ Dikkat ve Konsantrasyon için Vücudumuzda birikmiş ağır metalleri temizlemek de konsantrasyonumuzu ve hafızamızı güçlendirecektir. Bu amaçla kullanılabilecek bir yöntem Prof. Dr. Mikhail Tombak’ın “İyileşmeyecek Hastalık Yoktur” kitabında anlatılmaktadır. Bu sayede çocukların okul döneminin başında yaz boyunca vücutlarında biriktirdikleri ağır metalleri atmaları sağlanabilir. Bu yöntem, sabahları aç karnına ya da akşam yemeğinden dört saat sonra boş mideye uygulanmalıdır. Bir çay kaşığı kadar ayçiçekyağı ağzın ön kısmına alınır, şeker gibi ağzın içinde yarım saat çevrilir. Ağızdaki yağ süre dolduktan sonra mutlaka tükürülmelidir. Tedavi on beş günlük kür halinde uygulanabilir. KAYNAK: www.durupsikolojimerkezi.com/konsantrasyon-nedir www.kuraldisidergi.com/4141/konsantrasyon/ blog.milliyet.com.tr/dikkat-ve-konsantrasyon-mucizesi/Blog/?BlogNo=275577 hafizanigelistir.blogcu.com/konsantrasyonu-guclendirmenin-15-yolu/9680350 www.konsantrasyonungucu.com/kon_yiyecekler.asp?axpsrt45=-853167453 www.uslanmam.com/psikoloji/504698-basit-konsantrasyon-teknikleri.html Ömer AKTÜRK (Uzm.Psikolojik Danışman / Öğrenci Koçu-BURSA)