Mesane kanseri idrar yollarının en sık görülen kanseridir (prostat kanseri çok daha sık görülse de prostat bir organ olarak idrar yollarına değil genital yollara bağlıdır). Genellikle mesanenin iç yüzeyini döşeyen değişici epitel hücrelerinden (transizyonel hücreler) kaynaklanır. Gelişmiş ülkelerde mesane kanserlerinin %90'ı transizyonel hücreli karsinomlardır. Geri kalanın çoğunu skuamöz yani yassı hücreli karsinomlar oluşturur.

Mesane kanseri, mukozal yüzeyden yani mesane iç yüzeyinden çıkıntı yapan, papiller yani parmaksı bir tümör olarak veya mesane duvarını istila eden ve metastaz (başka organlara sıçrama) eğilimi yüksek olan katı, papiller olmayan bir tümör olarak ortaya çıkabilir.

Mesane kanseri erkeklerde en sık görülen 8., kadınlarda ise 16. en sık görülen kanserdir. Vakaların çoğunluğu 75 yaş üstü hastalarda görülür. Erkeklerin sayısı kadınlardan 3 kat fazladır ancak kadınlarıda hastalığın gidişatı daha kötü olabilmektedir.

Mesane kanseri risk faktörleri

Mesane kanseri için temel risk faktörleri sigara ve ileri yaştır. Mesane kanserlerinin yaklaşık yarısı sigaradan kaynaklanmaktadır. Sigara içenlerde mesane kanserine yakalanma riski içmeyenlere göre 2-6 kat daha fazladır. Tütün dumanı, böbrekler yoluyla atılan aromatik aminler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kanserojen zararlı metabolitler içerir.

Aromatik aminlere, polisiklik aromatik hidrokarbonlara ve klorlu hidrokarbonlara mesleki maruziyet, mesane kanseri için diğer önemli bir risk faktörüdür ve tüm vakaların yaklaşık %10'unu oluşturur. Bu tür mesleki maruziyet esas olarak boya, boya, metal ve petrol ürünlerini işleyen endüstriyel tesislerde meydana gelir. İş güvenliği yönergeleri ile düzenlenen ve iyi yönetilen endüstriyel ortamlarda çalışan insanlarda bu maruziyetler azalmakta ve bu ortamlarda çalışan insanlar toplumla benzer bir risk taşımaktadır.

Pelvis yani leğen kemiği bölgesine ışın tedavisi (radyasyon) ve siklofosfamid diğer iyi bilinen risk faktörleridir. Daha nadir görülen yassı (skuamöz) hücreli tümörler genellikle mesane taşlarından veya kalıcı kateterlerden kaynaklanan kronik inflamasyonu (iltihap) takip eder. Gelişmekte olan ülkelerde, özellikle Orta Doğu'da, bir tür parazit enfeksiyonu olan şistozomiyazla ilişkili skuamöz hücreli karsinom, mesane kanseri vakalarının çok daha büyük bir kısmını oluşturur.