Kutuplasmiş Polarize Düşünme Hatası: Polarize yansıyan ışığı farkedip iletilen ışığın yokluğuna inanmaktir. Güneşin aydınlattığı gerçekliği polarize kaygı gözlükleriyle bakarak  görmekten kaçınmak kisiyi çaresizlik ve suçluluk duygularınin döngüselliğine hapseder.Örnegin ...projem çok iyi gidiyordu her zamanki gibi .......bir hatam bütün projeyi mahvetti.....ilişkilerimde güvene çok önem veririm gördüğüm ... tek bir hata ilişkimizi bitirdi Eşim de babam gibi beni sever fakat başarılarımı görmezden gelirler ne yapayim işte bu da benim kaderim.!  Çocukluk döneminde çocuğun her girisiminde kapsanmayan ihmal edilen ya da istismar edilerek hasarlanan güven frekans ayarlari bozulmuş olan duygular bir süre sonra kontrolden çıkmaya başlar.Kutuplaşmış düşünceler çocukluk döneminde ebeveyn öğretmen ya da bakım verenlerin mükemmelliyetçi tutum ve davranışları bitmek bilmeyen istek ve tatminsiz beklentileri karşısında köklenmeye başlar .Aile içinde  umursanmayan ,sevilmeyen, tehditkar söz ve bakislar  kutuplaşmış düşünceleri otomatik olarak  harekete geçirir. Kişi ileriki hayatında gecmisin tekrarı şeklinde otorite olarak algıladığı kim varsa  "Talepkar Ebeveyn " in tavır ve tutumlarını adeta harekete geçirecek şekilde davranışları sergiler. Tabiri caizse saçını süpürge ederek mükemmel bir performans sergilemeye çabalar ya da eylemsizleşir.Feda edemeyeceği bir şeyi olduğunu farekttigi an kâr elde etme amacıyla beklentiye girer. Burada iki kutupta beklenti içinde olan çıkarcı düşünce sistemini durdurabilmek için şunu kendinize sesli olarak söylemenizi tavsiye ederim Aşiri fedakarlık diğerinin becerilerini yok sayacak bencilliktir.

Fedakarlık semasiyla patronuna ya da üstüne yaklaşan kişi sürekli onay bekler kendinden bir şeyleri feda eder. Bu benliği zedeleyen polarize düşünme sistemi gerçeklikten uzak bir benlik geliştirilmesine neden olur.Aile sisteminde polarize düşünceler yoğunsa üyeler kategorize edilir. Çalışkan tembel, şişman zayıf, pasaklı titiz,...sıfatları gerçek  kimliğin önünde kalın bir maskedir.Sosyal  ilişkilerde polarize düşünceler  ise ..... anne , ....baba ..... öğretmen........komşu rollerinin önünde bir sıfat olarak  kişiyi bu kutuplaşmayla doğallıktan uzaklaştırır. Sevdikleri tarafından kişinin onay almaması sevilmemesi görülmemesi değersizlik duygusunu tetiklediginden zihin bu sonuçlarla yüzleşmekten kaçınmak adına ya hep ya hiç ..,gibi iki uçta gidip gelen düşüncelerle kendini savunmaya alır . İhmal edilmiş hatta duygusal alanı istila edilerek istismar edilmiş yetersiz hissettirilmiş çocukluk hayatı ileriki hayatında kisiyi  onay ve sevgi alamama çaresizliği içinde depresyon ve kaygı semptomlarina  neden olabilir. Çok fazla koruma içgüdüsyle  kontrol edilmiş veya çok falza  korunmasız ve çaresiz birakilmiş çocuklar yanlış yapmaktan , zarar görmekten daha önce travmatik öyküsü olmasızın !kedi,köpek,kuş gibi evcil hayvanlardan, karanlıktan tuvaletten.. korkabilirler... kurban modundaki kişi olumsuz olaylar üzerinde deneyim tecrübe kazanmak yerine gecmisteki çaresizlik duygularının pasif bir hasar emanetçisi olarak sürekli şikayet halindedirler Öğrenilmiş çaresizlikle battı balık yan gider deyimiyle harekete geçiremedigi kaynakların içersinde boğulur. İfade edilememiş ve onaylanmamiş duygular yüksek fedâkârlıklarla ve patlamaya hazır öfkeye dönüşür. Sonuç olarak ilişkilerde hataları tölore edememe, bir baskasinin sorumluluklarını gereksiz yere üstlenme ya da kendisi için sorumluluk almaktan kaçınma, kendisine yapılan  bir iyiliğe karşı borçlu hissetme..gibi yakın  iliskilerde sorunlar yasanmasına  neden olabilir.iKutuplaşmis düşünceleri yoğun olan kişide sanki küçük bir çocugun kaygılı bakışlarını ve karşılanmamış beklentileriyle sizlanarak konuşmalarını farkedebilirsiniz. Çünkü ruhsal olarak büyümesine hayatının sorumluluklarını almasına izin verilmemis çocuklarin talepkâr ebeveynleri o kadar baskındır ki içlerindeki yetersizlik ve çaresizlik duygularıyla bir türlü hedeflerinde gerçekçi olarak ilerleyemezler. Talepkâr Ebeveyn her zaman ulaşılmaz bir yerde durur ve her zaman mükemmel bir sonuç elde edilmesini bekler. Hedefteki sürece değil sonuca odaklanmaya zorlar. Kişiye adeta başarısızlıklar sonucunda terkedilmenin acısını hata yaparsan kimse seni sevmez geçmişte bir kaç kez , yaptığı her hangi bir şeyden dolayı tokatlanan, çimdiklenen çocuğun eline şeker verilmesi haline benzer. Kutuplasmiş Polarize düşünce sistemi sembolik dilin bilinçaltındaki izlerini de dışa vurabilir "çocuğu işe sal, ardınca sen var..terzinin işi kötü ayıbını örten ütü..yaş yetmiş işi bitmiş...bu tür sözler çaresizlik aşilayan irade göstermenin önünde kontrolü elinden birakamayan kişiler için alışılmış olabilir fakat öz  benliğin umutlarını  ve özerkleşmesini kökünden  baltalayabilir.. Kutuplasmiş düşünce tam manasıyla kisiyi iyi / kötü yetersiz /yeterli/ mükemmel/ berbat başarılı /başarısız yeten /yetmeyen..gibi zitliklar dairesinde mekik dokuyan yargılar içinde  duygusal gelişimi ablukaya alir.Bu tür kutuplaşmiş  düşünceleri yoğun olan  insanlar zorlukların üstesinden gelmekte kullanılabilecek araç veya kaynakları edinememiş olabilirler. Buna karşılık içsel kaynakları keşfedilmeyi bekleyen madenler gibidir. Bu saf kaynağı elde etmenin yolu o kaynağı harekete geçirdikten sonra ne hissetiginize odaklanmanizdir. Böylece kutupsal düşüncelerinizi biraktiginiz anda ötekilerin sizden beklentilerini vermeyerek ihtiyaciniz olan kendi varoluşsal kaynaklarinizin rezervlerini almayıda seçebilirsiniz. Hayat irademizin seçimlerinden ibarettir karar vermek ise kaynaklarin asıl sahibi olan büyük ilahi bir iradeye aittir. Polarize düşüncenin üstesinden gelmek için en önemli nokta yetemediğiniz yerin haddini bilmek ve tevekkule etmektir. Polarize düşünce sadece bilişsel bir hata değildir, daha önce çözülmemiş zorluklara da işaret eder.. Aile tarihçemizde kendimize dair etki bırakabilmek için geçmişten bu yana gelen pekistirilmiş öğretiler dışında  benim gerçek değerim ne , yaşadığım hayat skalasındaki varoluş katsayim ne? yaşadığım bu hayat benden ne bekliyor? Sorularini cevaplamayı hayat boyu  sürdürebilmek önemlidir. Hepimiz zorlu  hayat koşullarıyla karşı karşıyayiz fakat koşulların mağduriyet pozisyonu benimsemek aynı zamanda ikincil kazançlarin varlığına da işaret eder. Bu ikincil kazançlar  kişiyi davranış ve duygularının sorumluluğunu almaktan ve sonunda kendi arzularinin gerçekleşmesini bekleyen kontrolcü ebeveynden kısmi olarak koruyabilir..

Ne yapmalı?

Peki ya uzun vadede cözümler için  kutuplaşmiş düşünceleri nasıl yakalayabilir ve dönüştürebilirsiniz. Pratik  bir uygulamayla bunu gün içinde deneyimleyebilirsiniz.Bileğinize sizi uyaracak şekilde ince bir  lastik takın. "Kutuplasmiş düşünceyi sapanla" şeklinde lastiğe orjinal bir isim veri .Herhangi bir şekilde  iki uçta düşündüğünüz anda "asla", "hep", "her şey", "hiçbir şey" asla " sakın, imkanı yok olamaz .. vb..tipik polarize kelimeleri içinizden gecjrdiginiz an lastiği sapan gibi cekip bırakın.Bu sanki canınızı yakan özerkleşmenize izin vermeyen yargılayıcı veya  talepkar ebeveyn alginiza  karşı küçük bir misilleme oyunu gibi düşunebilirsiniz.Bu iki uca götüren ifadenin gerceklikte  yüzde kaç olabileceği üzerinde o an düşünün ve bilincinzin otomatik olarak değerlendirmesine bırakın.. Kendinizi mağdur hissettiğiniz durumları düşünün. Kutuplaşmış düşüncelerinizle , kendinizi yeterince ciddiye almadığınızı görebilirsiniz. Belki de kişiliğinize yansiyan tarafını düşünmek için bir alana ve zamana ihtiyacıniz olabilir. Aile içinde ise kutuplaşmış düşünceleri yakalamak amaciyla sıcak patatesi geri at oyunu oynayabilirsiniz. Grupta sıcak patatesi bir başkasına verebilmek için polarize kelimenin yerine geçebilecek en iyi kelimeyi cümleyi söylemelidir .Kim elinde de daha çok sicak patatesi bekletirse tabu / yani polarize kelimleri kullanırsa belli bir sayıdan sonra gerçeklikten uzak olan bir hayalin canlandirmasını yapar.Böylece zihin eyleme geçiremeyeceği bir şeyi düşünmeyi bırakacaktır.Makul ve gercekçi bir şekilde ihtiyaçlarinın farkında  özüne dokunabilen aklı ve duygularında senkronize olabilen  sağlıklı ilişkiler diliyorum ..Aile Danışmanı Çift Terapisti Vildan Ayyüzlü