Dr. John Gottman mutlu ilişkiler ve boşanmaya kadar giden mutsuz ilişkiler üzerine 40 yılı bulan süre boyunca binlerce kişi ile araştırma yapmış ve sonucunda mutsuz ilişkilerde özellikle 4 tane davranışın olduğunu görmüş.

Bunlar:

1. Eleştiri
2. Savunma
3. Aşağılama
4. Duvar örme

Bunlar aslında her ilişkide olabilen ve sorun çözmek amacıyla yapılan davranışlardır çoğu zaman. Fakat ilişkiler üzerinde çok yıkıcı etkileri vardır.

1. Eleştiri davranışı: Ortadaki sorunu partnerinin kusuru olarak görmek ve o şekilde yansıtmak diyebiliriz. Örneğin, partnerinle bir yemeğe katılacaksın ve bu yemek senin için gerçekten önemli. Fakat partnerin bir türlü hazırlanamadı ve geç kalıyorsunuz. Ortadaki sorun: Geç kalmak. Bu durumda sen iyice gerildin ve ağızdan hemen şöyle bir şey çıktı ‘Bir türlü hazırlanamıyorsun, çok yavaşsın, senin yüzünden sürekli geç kalıyoruz hadiii.’ Bu cümleyle ortadaki sorunu partnerinin kusuru haline getirdin. Bunun yerine o andaki duygunu da açıklayarak ‘yemeğe geç kalacağımız için geriliyorum canım, biraz daha hızlı olur musun?' denilebilir. Bu cümleyle ise sadece sorunu ve sorunun çözülmesi için neye ihtiyacın olduğunu aktardın. Her iki cümlede de ortadaki sorun aynı, partnerinden yapılması istenen davranış aynı fakat söyleme şekli çok farklı. Sorun anında, ‘Bu olduğunda ben böyle hissediyorum ve şu anda buna ihtiyacım var’ şeklinde ‘ben dili’ ile kendini ifade etmek tartışmayı yumuşak bir şekilde başlatır. Tartışma genellikle nasıl başlarsa aynı şekilde biter. O yüzden yumuşak başlamak çok önemlidir.

2. Savunma davranışı: Sorunlar karşısında sorumluluk almama ‘ben böyleyim, ne yapabilirim’ şeklinde kendini sorunlardan sıyırma diyebiliriz. Tam da bu noktada yaşanan sorunla partnerini yalnız bırakmış oluyorsun. ‘Bu sorun senin, al sen uğraş bununla ben kabul etmiyorum’ mesajı verilmiş oluyor. Bunun yerine ufak da olsa yaşanan sorun için sorumluluk almak, belki partnerine hak vermek ama ardından durumu anlatmak yaşanan çatışmanın tansiyonunu düşürecektir.

3. Aşağılama davranışı: En kötü ve en yıkıcısıdır. Burada yapılan herhangi bir konuda partnere ben senden daha üstünüm mesajı verilmesidir. Bunun yerine takdir edebilmeyi öğrenmek ve takdiri alışkanlık haline getirmek gerekir. Örn ‘Sen ne anlarsın musluk tamirinden ..’ yerine, ‘Musluğu tamir etme çaban çok güzel, çok hoşuma gidiyor canım bak şurayı şöyle yaparsan daha rahat olur’ gibi bir cümle daha yapıcı olacaktır. Partnerimde benden farklı olarak hangi iyi özellikleri var diye kendine sormak ve bunu dillendirmek takdir edebilmeyi kolaylaştıracaktır.

4. Duvar örme davranışı ise tamamen fizyolojik bir tepkidir. Tartışma sırasında yüksek gerilimle birlikte nabız artar ve partneri dinleyemez hale geliriz. Söylenenler ya yanlış anlaşılır ya da eksik duyulur. Bu nedenle gerilimin arttığını fark etmek ve tartışmaya ara vermek gerekir. Bunu yaparken her iki partnerin de fizyolojik değişim nedeniyle ara verildiğini bilmesi gerek. ‘Şu anda çok gerildik ve sağlıklı şekilde dinleyip anlayamıyoruz bence şimdi ara verelim sakinleşince yine konuşalım’ gibi bir açıklama ara verme nedeninin gerçekten sorun çözme isteği olduğunu gösterecektir. ‘Şu anda konuşmak istemiyorum’ demek sorunla ilgilenmediğin ve çözmek için uğraşmadığın mesajını verebilir. Bu da kişiyi yalnızlaştırır.

Unutmayın ki sorunlar telafi edilebilmektedir ve en güzeli de ilişkide yıkıcı etki yaratan davranışlar yerine yapıcılarını koymak öğrenilebilen bir şeydir.

Sevgiler.