Hipotiroidi tiroid bezinin az çalışmasıdır. Hashimoto hastalığı da tiroid bezinin az çalışmasına yol açabilen bir otoimmun hastalığıdır. Bağışıklık sisteminin gerektiğinden fazla çalışması durumunda vücut kendi dokularını yabancı olarak algılar ve bu dokulara saldırarak zarar verir. Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasına otoimmün hastalıklar denir. Böylece tiroide karşı bazı antikorlar oluşur. Biz bunları tanıda kullanıyoruz. Tiroidin otoimmun hastalıkları kabaca iki türlü, az çalışmaya götürebilen Hashimoto, çok çalışmasına yol açan Graves hastalıkları. Her antikoru yüksek kişide hipotiroidi gelişmez. Sıklık? Hipotiroidi sıklığı kadınlarda ort %1-2, erkeklerde %0.1,. Whicham çalışmasında İngiltere’de 2800 hasta 20 yıl izlenmiş, Tiroid otoantikor varlığı ve TSH değerinin yüksek normal olanlarda 1/2, Sadece TSH yüksek normal sınırda olanlarda 1/3, sadece otoantikor + olanlarda 1/4 oranda hipotiroidi gelişmiş. Tiroid ultrasonografisinde de tiroid hasarının düzeyi aşikar hipotiroidi gelişme riski o kadar yüksektir. Risk Faktörleri nelerdir? Tiroid otoantikor varlığı, TSH değerinin yüksek normal sınırlarda olması, Ailede otoimmun tiroid hastalığı varlığı, Sigara. Belirtileri nelerdir? Hashimoto hastalarının hepsinde hipotiroidi gelişmez. Sadece %5-10 luk kısmında gelişir. Hipotiroidi gelişirse o zaman tiroidin az çalışması ile ortaya çıkan belirtileri hastalarda görürüz. Hipotiroidi gelişimi aşamalı bir süreçtir. Başlangıçta hiç belirti olmayan tiroid hormonlarının normal olduğu dönem, sonra TSH nin artmaya başladığı, diğer tiroid hormonlarının normal sınırlarda ama eskiye göre daha düşük olduğu hafif tiroid bezi yetersizliğinin erken dönemi ve TSH nin daha belirgin arttığı ve tiroid hormonlarının da artık düştüğü aşikar hipotiroidi dönemi ve tedavi edilmezse ileri derecede tiroid hormon yetersizliği olan miksödem koması diye adlandırdığımız sıkıntılı bir duruma kadar gidebilir. Kimlerde Hashimotodan şüphelenilmelidir? Tip 1 dm, Otoimmun Adrenal yetmezlik, Pernisiyöz anemi, Hipogonadizm, Vitiligo Hashimoto hipotiroidisi ile sık birlikte görülür. Bu hastalarda otoimmun tiroid hastalığı aranmalı. Nasıl tanı konur? Anamnez, muayene, tiroid hormonları, tiroid otoantikorları, ultrason ile tanı konur. Burada kafa karıştıran en büyük sorun hafif TSH yükseklikleri. Hafif TSH yüksekliği her zaman hipotiroidi başlamış gibi algılanmamalı, zaman için tiroid testlerinde dalgalanmalar olur, normalleşebilir. Bu kısımda hekimlik sanatı devreye girer, kimlere tedavi başlanıp kimlere başlanmaması gerektiği ince bir sanattır. Anti TPO pozitifliği her zaman Hashimoto hastalığı anlamına mı gelir? En büyük yanlış inanışlardan biri de budur. Normal insanlarda bile düşük oranda + olabilir. Bunun dışında Gravesli hastaların %70-80 inde, gebelik sonrası tiroiditte de + olur. Tiroid otoimmunitesi ile ilişkili diyebiliriz ama her + lik Hashimoto anlamına gelmez. Antikor takibi diye birşeye gerek yoktur, tanı aşamasında bir kere bakılması yeterlidir, ülkemizde ne yazık ki bu husus da gereksiz yere çok fazla antikor testi istenmektedir. Bazı hastaların e nabız sisteminde 10 dan çok bakıldığını gördüğümüz oluyor. Bu antikor testlerinin gereksiz kullanımını mutlaka engellemeliyiz. Gereksiz masraf :)) Gebelikte bu hastalar için ne yapılmalı? Gebelik düşünülmeye başlandığı zaman bir endokrinoloji uzmanına başvurmak gerekir. Gerekirse düşük dozda tiroid hormonu ile destek verilmelidir. Hashimoto da iyot yasaklanmalı mı? Hayır, İyot çok aşırı alındığı durumlarda otoimmuniteyi tetikleyebilir, az alındığı durumda da bu sefer iyot eksikliğine bağlı yeterli tiroid hormon sentezi olmaz, iyot eksikliğine bağlı özellikle bebek ve çocuklarda zeka geriliği, gelişim problemleri vs görülür. Hashimotolu bireylerde normal bireyler gibi yeterli düzeyde iyot almalı. Ne fazla, ne az. Hashimotonun tedavisi? Hipotiroidi varsa tedavi verilmeli, tiroid hormon üretimi ve TSH normalse, gebelik gibi durumlar dışında tedavi gerekmez. Hashimotoda Selenyum kullanılmalı mı? Selenyum yüksek konsantrasyonları toksik olan eser bir elementtir. Yani çok az miktarlarda alınması yeterlidir. Tiroid bezinde ve vücuttaki bazı olaylarda görevlidir. Selenyum tiroid bezinde miktarca çok olması ve bazı enzimlerin fonksiyonlarındaki rolleri nedeniyle tedavide ileri sürülmüş ancak yeterli bilimsel kanıt bulunamamıştır. Bu nedenle Hashimotolu bireylerde rutin olarak selenyum verilmesi kabul görmemektedir. Selenyum eksikliği de iyot eksikliği gibi, eksiklik varsa tedavi verilmelidir. Gereksiz selenyum alımının toksik olabileceği, Diyabet gelişimi için risk oluşturabileceği unutulmamalı.