Konuşma insanların birbirlerine duygu ve düşüncelerini, istek ve ihtiyaçlarını anlatabilmeleri için gerekli en önemli unsurdur. Konuşmanın gerçekleşebilmesi için dilin kazanılması gerekir. Çocuklar doğdukları andan itibaren duydukları seslere tepki verirler. Hatta anne karnında bile bu mümkündür. Çocuklarda dilin gelişimi ilk aydan itibaren aşamalı bir şekilde gerçekleşmeye başlar. * İlk 2 ayda babıldamalar başlar. *5. 5 aydan itibaren anadilini ait ünlü sesleri çıkarırlar. *6 aydan itibaren ba-ba, da-da gibi tekrarlar vardır. Bunlara vokal jimnastik denir. *1 yaş civarında ilk sözcüklerini söylemeye başlarlar. *18.ayda 5-6 kelime konuşabilirler. *2 yaşta 2 sözcüklü cümleler kurabilirler.(10-50 sözcük arası kelime dağarcığı vardır. Eşya ve hayvan isimlerini bilirler.) *3 yaşta üç sözcüklü cümleler kurabilirler. *4 yaşta yetişkinlerin düzeyine yakın cümleler kurabilirler. Çocukların dil gelişim süreci ve cümlelerinde kullandıkları kelime sayısı yaşları ile paraleldir. GECİKMİŞ KONUŞMANIN BELİRTİLERİ 1-Çok zor anlaşılabilen birkaç sözcük söyleyebilmektedirler. 2-İsteklerini işaretlerle, jest ve mimiklerle anlatırlar. 3-Söyledikleri anlaşılmayınca sinirlenip bağırırlar. 4-Çevreye karşı isteksiz ve ilgisizdirler. 5-Anlamlı olmayan sesler çıkarırlar. KONUŞMA GECİKMESİNE NEDEN OLAN ETMENLER 1-İşitme kaybı 2-Otizm spektrum bozukluğu 3-Mental gerilik 4-Yarık damak ve dudak 5-Evde çift dil konuşulması 6-Sosyal nedenler ve uyaran eksikliği 7-Uzun süreli hastalık ve tedavi süreci 8-Çocuğun geçirdiği ağır travmalar GECİKMİŞ KONUŞMA TANISI NASIL KONULUR?              Öncelikle çocukta herhangi bir işitme kaybı olup olmadığı, ya da ağızda,damakta dudakta yapısal bir bozukluk olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer işitme problemi yok ise bir Çocuk-Ergen psikiyatristi tarafından değerlendirilmelidir. Nörolojik bir problem olup olmadığı araştırılmalıdır. Bütün bu taramalardan sonra eğer bir problem saptanırsa problemini niteliğine göre gerekli teşhis ve tedavi yapılmalı,daha sonra bir dil ve konuşma terapistinden destek alınmalıdır. Çocukta bu saydığımız faktörlerden hiçbiri olmayıp çevresel faktörler, anne babanın tutumu ve uyaran eksikliği de konuşma gecikmesine neden olabilir. Böyle bir durumda da yine bir dil ve konuşma terapistinden yardım alınmalıdır. Eğer bu yaşlarda erken fark edilip destek alınırsa akranlarının düzeyini yakalayabilirler. Ama problem görmezden gelinir ve çocuk kendi haline bırakılırsa ileriki yaşantısında okuma- yazma becerilerinde de oldukça zorluk yaşanması muhtemeldir. DİL VE KONUŞMA BECERİLERİ İÇİN AİLELERE ÖNERİLER 1-Soru sormaktan kaçının, onun yerine çocuğun yaptığı işlerle ilgili yorum yapın. 2-Birlikte eğlenin. Hareketleri kullanın, şarkı söyleyin, sesler çıkarın. 3-Eğlenceli zorluklar çıkarın. Örneğin çorabının eşini farklı giydirmek gibi. Anlamamış gibi yapın. Konuşması için fırsat tanıyın. 4-Cümlelerinizi kısa tutun. Örneğin; “şimdi yemek zamanı”, “vay canına”, “bir kule yaptın” v.b 5-Ne diyorsa tekrar edin, genişleterek tekrar söyleyin. Örneğin su yerine “ bu”dedi. “Sana su vermemi istiyorsun” şeklinde söylediği şeyi genişletin. 6-Kelimenin doğrusunu söyleyin, fakat bunu yaparken çocuğun kendine güvenini kaybetmesine neden olacak şekilde hatayı vurgulamayın. Sadece çocuğun ardından doğru kelimeyi tekrar edin. 7-Etkileşimli kitap okuyun. 8-Konuşurken her zaman göz kontağı kurmaya çalışın. 9-Bebekçe konuşmalardan kaçının. 10-Ortak ilgi alanları oluşturun. O anda ilgilendiği konu durum ne ise o konu ile ilgili sohbet başlatın. 11-İsteklerini işaretle değil sesle talep etmesini sağlayın. Çıkardığı sesleri kelimeye dönüştürün ve doğru  kelimeyi telaffuz edin. 12-İstediği  şeyleri ulaşamayacağı yerlere koyun ve sizden isteyerek talep etmesini sağlayın.