GEBELİK VE EMZİRME DÖNEMİNDE BESLENME
Gebelik bir kadının hayatındaki en önemli süreçlerden biridir. Bu süreç kadının
metabolizmasını ve hormonlarını başlı başına etkilemektedir İçinde büyüyen bir can ve onu
yeterli ve sağlıklı besleme kaygısı aynı zamanda alınacak kiloların endişesi bazen gebelik
heyecanın önüne geçebilmektedir.
Peki, bu zamanı en doğru ve sağlıklı geçirebilmek için nasıl bir yol izlememiz
gerekiyor?
Annenin gebelik öncesi sahip olduğu kilo bu konuda önem taşımaktadır. Vücut
ağırlığına göre tekil ve çoğul gebeliklerde sağlıklı bir bebek için alınacak kilonun belirlenmesi
gerekmektedir. Ortalama olarak tekil bir gebelikte normal vücut ağırlığında olan bir annenin
11-16 kg alması uygundur. Aynı şekilde çoğul gebeliklerde normal kilodaki bir anne 17-25 kg
alabilir. Enerji artışı; ikinci trimesterde (ikinci 3 aylık dönem) günlük ortalama 400 kkal
üçüncü trimesterde ( üçüncü 3 aylık dönem) günlük ortalama 500 kkal olarak belirlenebilir.
Buda demek oluyor ki tekil bir gebelikte anne gebelik boyunca günlük olarak ekstra 500
kalori aldığında bebeğin büyümesi için gerekli enerjiyi sağlayabiliyor.
Bu aşamadaki püf nokta bu kaloriyi nasıl ve nerelerden almamız gerektiği konusudur.
Hem annenin hem de bebeğin sağlığını koruyarak dengeli ve düzenli bir beslenme
planlanmalıdır. Haftalık beslenme döngüsü içinde süt ve süt ürünleri, et grubu, taze sebze ve
meyve tüketimine özen göstermelidir. Karbonhidrat kaynaklarını kompleks
karbonhidratlardan karşılayarak ve bakliyatı da beslenme döngüsüne alarak planlama
yapılmalıdır. Haftalık olarak en az 2-3 kez (alabalık, yayın balığı, somon) gibi yağlı balık
tüketimi elzem olan omeg 3 yağ asitlerinin karşılanabilmesi açısından önemlidir. Balık
tüketiminde civa içeriğine dikkat edilerek seçim yapılmalıdır. Günlük olarak toplamda 5
porsiyon meyve ve sebze tüketimi yeterli olmaktadır. Tüketim aşamasında meyve ve
sebzelerin iyi yıkanmış olması ve mevsimindeki ürünlerin seçimi son derece önem
taşımaktadır. Et tüketiminde etin iyi pişmiş olması gıda güveliğine uygun olarak pişirilmesi
önem taşırken kırmızı eti haftada 2-3 kez olarak planlayıp diğer günler tavuk hindi gibi beyaz
et ürünleri tüketilebilir. Gebelik sürecinde şarküteri ürünleri ve sakatat tüketimi uygun
görülmemektedir. Özellikle hazır gıdalardan, gazlı içeceklerden uzak durulması
gerekmektedir. Karbonhidrat içeriği yüksek kek, pasta, börek anne içinde bebek içinde hiçbir
fayda sağlamadığı gibi gereksiz kilo alımına neden olacaktır.
Tüm bireyler gibi gebelerinde günlük su tüketimi çok önemlidir. Günlük tüketilmesi
gereken 2-3 lt su ya ek olarak bu dönemde annenin ekstra 1 lt sıvı alması fetüsün sıvı hacmini
karşılaması için yeterli bir miktardır. Bu sıvı taze meyve suyu, ayran, süt gibi ürünlerden
karşılanabilir. Kafein alımı günlük olarak 200 mg ( 2 fincan kahve veya 4 bardak çay)
geçmemelidir. Bitki çayı tüketimine gebelik döneminde son derece dikkatli olmak
gerekmektedir. İçeriği belli olmayan karışık bitki çayları hem anne hem de bebek için
tehlikeli olabilir. Bunun yanında eğer annede herhangi bir alerji yoksa yağlı tohumlar ve kuru
yemişler ara öğün olarak tüketildiğinde anne ve bebek için gerekli olan vitamin ve mineral

ihtiyacının karşılanması için önem taşımaktadır. Gebelik sürecinde günlük olarak 30 dk orta
şiddette spor yapılması önerilebilir.
Beslenme planın haricinde anne ve bebeğin sağlığı açısından alınması gerekli bir
takım takviyelerde bulunmaktadır. Folik asit bebeği nöral tüp defektine, düşük doğum
ağırlığına karşı korumaktadır. Gebeliğin ilk 3 aylık döneminde ve planlı gebeliklerde gebelik
öncesi de dahil olmak üzere diyete ek olarak günlük 400 mcg/gün takviye olarak folik asit
alınmalıdır. T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından gebeler için ücretsiz D vitami desteği
sağlanmaktadır. Gebeliğin 12. Haftasından başlayarak 1200 IU(30 mcg)/gün (9 damla) tek
doz olarak alınmalıdır. Bu destek gebelik boyunca ve doğum sonrası en az 6 devam etmelidir.
Ülkemizde anemi (kansızlık) çok sık karşılaşılan problemlerden biridir. Anneyi ve bebeği
korumak adına yine Sağlık Bakanlığı gebeliğin 16. Haftasından başlayarak ve doğum sonrası
3 ayı da kapsayacak şekilde günlük 40-60 mg/gün demir desteği alımını önermektedir.
Gebelik boyunca belli dönemlerde konspitasyon ( kabızlık), bulantı, kusma ve ödem
gibi sorunlar oluşabilir. Kabızlık için posa miktarının ve sıvı alımının arttırılması yeterli
olacaktır. Bulantı daha çok mide boşken ortaya çıkmaktadır. Bunun için beslenme sıklığının
arttırılması ve yemekle birlikte sıvı alımının azaltılması bulantıları azaltabilir. Gebelik
sürecinin son aylarında görülen ödem normaldir. Bunu en aza indirmek için tuz alım miktarını
sınırlandırmak gerekmektedir.
Bunların dışında oluşabilecek herhangi farklı durumlarda mutlaka bir uzmana
danışarak hareket etmek en sağlıklısı olacaktır.
Kaynak Türkiye Beslenme Rehberi 2015
Sağlıkla Kalın

Diyetisyen Sinem GENÇ
İnstagram pidiyet