Triptofan, başta büyüme ve zihinsel duygu durum gibi birçok fonksiyonu etkileyen temel esansiyel amino asittir. Yetişkinlerde azot dengesini sağlar iken bebeklerde ise büyüme gibi pek çok fonksiyonu sağlar. Triptofan esansiyel bir aminoasittir. Çünkü vücutta üretilmeyen ve diyetle organizmaya alınması gereken bir aminoasittir. Protein üretiminde önemli olan esansiyel aminoasitler, vücut tarafından sentezlenmediği için dışarıdan gıda yoluyla takviye olarak alınmalıdır.
❗️ Triptofan; Niasin, serotonin ve melatonin yapımında görev alır ve sentezlediği moleküller beyindeki birçok fonksiyonu doğrudan etkilerken vücutta uyku döngüsü, beden-ruh hali ve davranış gibi pek çok fonksiyonu da aynı şekilde etkiler.
❗️ Triptofan eksikliği, duygusal ve bilişsel problemlere sebep olur. Hindi, yumurta, et, tavuk, peynir, yoğurt ve balık gibi gıdalarda bulunan triptofan, vücutta niasine yani B3 vitaminine dönüşür. B3 vitamini, nörotransmiter olan serotonin üretiminde ana rol oynar. Ayrıca triptofan eksikliği B3 vitamini eksikliği kaynaklı gelişebilen pellagra hastalığına da yol açabilir.
❗️❗️❗️ Triptofan düzeyi uzman kontrolünde takviyeler ile de desteklenebilir.
❗️ Melatonin uyku- uyanıklık döngülerinin korunmasında ve erken yaşlanmanın önlenmesinde önemlidir. Bağışıklık sistemi, beynin kendini yenilemesi, hafıza ve öğrenme süreçleri gibi mekanizmalar uyku- uyanıklık döngüsüne göre düzenlenir.
❗️ Serotonin, sinir hücrelerinde sinyal ileten bir hormondur. Kan damarlarının daralmasını etkiler ve kan dolaşımını artırır. Serotonin düzeyindeki dengesizlik beden-ruh halini etkiler ve antidepresan etkiye sahiptir. Ayrıca diğer işlevi bilişsel becerileri ve sosyal tutumu etkilerken melatonin uyku döngüsünü de yönetmektir.
Serotonin tokluk hissini etkiler. Bu yüzden triptofan takviyeleri fazla kilo problemi yaşayan bireylerin iştahını düzenlemek içinde kullanılır.
✨ Sosyal hayatı düzenler, olumlu sosyal davranışları teşvik eder!
Triptofan duygu-durum bozuklukları, endişe ve stres dâhil olmak üzere pek çok davranışsal durumu düzeltebilir. Yapılan çalışmalar sonucunda, triptofan takviyesi almış kişilerin sinirlilik ve duygu-durum davranışlarında kesin bir azalma olduğu ortaya çıkmıştır.
✨ Kaliteli uykuyu sağlar!
Bedenimizde uykudan sorumlu olan iki ana biyomolekül serotonin ve melatonin triptofandan yapılmaktadır. Uyumadan önce triptofan desteği dinlenmiş olarak uyanmaya, daha sağlıklı düşünmeye ve odaklanma gerektiren faaliyetlerde daha iyi performans göstermeye neden olur.
Triptofan takviyeleri uyku ilaçlarının aksine performansta azalma ya da ilaç bağımlılığı yapmaz, uyanma halini de zorlaştırmaz. Yapılan çalışmalarda, hafif ve orta seviyede uyku problemi olan kişilerin triptofan takviyesi alımı sonucunda uykuya dalma zamanlarında net azalma ve uyku süresinde artış olduğu gösterilmiştir.
✨ Depresyonla baş etmeyi sağlar!
Günümüzde depresyon için alınan hemen hemen tüm ilaç tedavilerinde amaç serotonin seviyelerini yükseltmektir. Özellikle son çalışmalarda majör depresyon hastalarının triptofan seviyeleri düşük olduğu gözlemlenmiştir ve tedavide serotoninin triptofan takviyesi ile dengelenmesine karar verilmiştir.
✨ Kaygı bozukluğunu ve stresi azaltır!
Triptofan desteği stresin biyokimyasal belirteçlerini, en önemlisi insan vücudunda birden fazla zararlı
etkiye sebep olan kortizol hormonunu azaltır.
Triptofan düzeyinin düşüklüğü, kaygı bozukluğu ya da travma sonrası stres bozukluğu olan bireylerde semptomların daha kötüleşmesine sebep olur. Yaşlılarda ve premenstrüel sendromlu kadınlarda, depresyon, kaygı bozukluğu ve anksiyete bozukluğu bulunan bireylerde huzursuzluğu azaltmak üzere triptofan takviyelerinden yararlanılır.
✨ Bilişsel becerileri destekler!
Gün içinde yaşanan olayları etiketleme görevini üstlenen serotoninin öncülü olan bu amino asit, bilişsel süreçlerde etkilidir. Triptofan düzeylerinin hafıza ve öğrenme süreçleri üzerindeki etkisini araştıran çalışmalar triptofan seviyelerindeki dengesizliğin belleği ve bilişsel fonksiyonları olumsuz yönde etkilediğini ortaya çıkarmaktadır. Özellikle olaylara ve deneyimlere bağlı olan bellek, düşmüş triptofan düzeyine bağlı olarak zarar görebilir.
Triptofan sinir hücrelerinin iletimini verimli bir hale getirir ve konsantrasyonu artırır. Bazı zihinsel bozukluklarda, atletik performansı artırmada, sigarayı bırakmada, ve demans semptomlarının iyileştirilmesinde triptofan takviyeleri kullanılır.
Triptofan eksikliği neden olur?
Vücut tarafından üretilmeyen triptofanın besinler yoluyla alınması gerekir. Gıda ile alınan triptofan miktarı, aldığınız protein miktarına ve protein kaynaklarına bağlı olarak değişse de normal bir beslenme ile günde hemen hemen 1 gram triptofan alınabilir. Gıdalardan yeterince triptofan alınmadığında vücuttaki serotoninin seviyesi azalır.
Ayrıca, sigara ve alkol kullanımı, yüksek miktarda şeker tüketimi veya anormal derecede düşük kan şekeri düzeyi triptofanın diğer moleküllere dönüşümünü azaltır. B6 vitamini bakımından zengin besinlerin tüketilmemesi de triptofanın, serotonine ve niasine dönüşüm sürecini olumsuz etkiler.
Triptofan eksikliği belirtileri
Triptofan eksikliği belirtileri, serotonin üretiminin azalması sebebiyle ortaya çıkmaktadır.
Endişe, sinirlilik ve gerginlik gibi duygu-durum bozuklukları
Çocuklarda kilo problemi
Öğrenme zorluğu ve konsantrasyon kaybı
Sindirim ve sinir sistemi hastalığı
Saldırgan kişilerin saldırganlık ve dürtüselliklerinde artış
Uzun süreli bellekte problemler
Niasin seviyesinin eksikliğine bağlı olarak gelişen pellagra hastalığı
Olaylara ve deneyimlere bağlı episodik bellekte bozulmalar NELERDE TRİPTOFAN BULUNUR Ton balığı, peynir, dana eti gibi ağırlıklı olarak hayvansal kaynaklı besinlerle birlikte yulaf ve buğday gibi tahıllar da triptofandan zengin besinler olarak bilinmektedir.