Erken bunama olarak da bilinen Adams Hakim Sendromu (Normal basınçlı Hidrosefali) beyin içi sıvı boşluklarının genişlemesi ile seyreden bir demans türüdür. En sık rastlanan üç bulgusu, unutkanlık, yürüme güçlüğü ve idrar kaçırmadır. Bu bulgularla, Alzheimer, Parkinson hastalığı ve omurga kanal darlığı hastalıkları ile karıştırılsa da özel bir bunama tipidir ve genellikle 45-50’li yaşlarda başlayan ve yavaş yavaş ilerleyen bir klinik gidişe sahiptir. Özellikle üretken çağlarda ortaya çıkan bir bunama tipi olması sebebi ile hastanın iş kaybına, ev ve toplum yaşamından hızla itilmesine yol açar.
Beynin içinde dolaşan beyin omurilik sıvısını taşıyan keselerin genişlemesi hastalığa sebep olmaktadır. Hastaların %50-60’ında bu genişlemenin niye gerçekleştiği bilinmemektedir. Geri kalan vakalarda geçirilmiş beyin kanamaları, kafa travmaları, ışınlara maruziyet, menenjitlerin beyin içinde sebep olduğu kalınlaşmaların dolaşan beyin sıvısının toplardamarlara emilimini zorlaştırarak keselerde birikmesine yol açtığı tespit edilmiştir.
Son zamanlarda Adams Hakim hastalığı tanısı alan vakalarda artış dikkat çekicidir. Özellikle Covid pandemisi sonrası unutkanlık vakalarının artışı ve bu esnada çekilen MRI veya tomografi tetkiklerinde yeni gelişen beyin genişlemesi (hidrosefali) ile bu vakalarda artış tespit edildi. Obezite, hipertansiyon ve stres artışına bağlı beyin kanamalarının insidansının artması ve genç yaşlara kayması, gençlerin araç kullanımının artışı ve artan trafik kazalarına bağlı kafa travmalarının artması, beyine tekrarlı tetkik yaparak ışın alımının artması gibi nedenlerle beyin sıvı yapım ve emişim dinamikleri de bozulmaktadır. Özellikle virüslere bağlı menenjit, ensefalit vakalarının artışı ve otoimmün hastalıklarda artış da suçlanan sebepler arasındadır.?
Tanı klinik şikayetlerin iyi değerlendirilmesi ve diğer demans tiplerinden ayrılması, belden su alınarak basıncının ve biyokimyasal değerlerinin incelenmesi ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ve ölçümleri ile konur. Tedavisinde beyinde boşalamayan sıvının karın boşluğuna aktarılmasını sağlayan shunt takılması ameliyatı yapılmaktadır. Cerrahinin çok gecikmeden zamanında uygulanması özellikle demansın derinleşmeden düzelmesini, idrar kaçırmanın toparlanmasını ve yürümenin korunmasını sağlar. Aksi halde dengesizlik ve yürüme bozukluğu hastayı genç yaşta tekerlekli sandalyeye ve bir bakıcıya bağımlılığa iter.
Tespit edildikten sonra en kısa sürede tedavisinin yapılması beyindeki kalıcı hasarın azalmasını, şikayetlerin sekelsiz düzelmesini ve hastanın önündeki yaşam kalitesinin artmasını sağlar.
Genellikle zor tanı konan ve doktor doktor dolaşılan hatta psikiyatri kliniklerine bile gidilen bu hastalıkta doğru branşı bulmak önemlidir. Hastalığın şikayetlerinin tam bilinmesi, diğer bunama tiplerinden ayrılması, teşhis ve tedavinin tam yapılabilmesi bu hastalıkla ilgilenen beyin ve sinir cerrahlarınca mümkün olmaktadır. Shunt yerleşimi, şahsa özel basınçların seçimi, ölçümler ve cerrahi teknik sonuçlar üzerine etki eden faktörlerdir. Prof. Dr. Gülşah Bademci Türkiye’deki en yüksek Adams Hakim Sendromlu hasta serisine sahip hekimlerden biridir. Serisindeki başarılı sonuçları ile demanstan kurtararak topluma kazandırdığı pek çok birey mevcuttur.