Endometriyoz Nedir?
Endometriozis, normalde rahim içinde bulunan endometriyal dokunun vücudun başka
bölgelerinde bulunmasıdır.
Endometriyum, mensturasyon sırasında dışarı atılan rahim içi duvarıdır. Rahmin
dışında büyüdüğü zaman yapışıklıkların ve kistlerin (lezyonların) oluşmasına sebep
olur. Bu lezyonların en yaygın görüldüğü bölgeler fallopian tüpleri, yumurtalıklar,
mesane, bağırsaklar, rektum ve pelvik (kasık) bölgesidir. Nadir vakalarda lezyonlar
vücudun diğer bölgelerinde de bulunabilir. Endometriozis en yaygın olarak 25 ila 45
yaş arasındaki hiç hamile kalmamış olan kadınlarda görülür.
Menstural döngü ve endometriozis
Her ay yumurtalıklar östrojen ve progesteron olan iki hormon salgılar. Bu hormonlar
endometriyumu döllenmiş yumurtaya hazır olması için kalınlaştırır. Döllenme
olmadığında endometriyum menstural akıntı ile dışarı atılır (bu regl akıntısıdır).
Normal endometriyumda olduğu gibi rahmin dışındaki endometriyal dokular da bu
hormonlar tarafından etkilenir ve aynı şekilde kendini dışarı atmaya çalışır. Ancak bu
dokular vücudun daha derininde oldukları için çevrelerindeki dokular üzerinde
kanamaya sebep olurlar. Vücudun bu kanama bölgelerinden kurtulmaya çalışması
sonucunda da yara dokuları ve kistler oluşabilir.
Endometriozisin sebepleri
Endometriozisin kesin sebebi bilinmemektedir. Bazı bilim adamları normal
endometriyal dokunun bir kısmının fallopian tüplerinden geri ilerleyerek pelvise
(kasık) veya karın içine yayıldığını savunmaktadır. Bu bölgelerden de kan yoluyla
vücudun başka bölgelerine yayıldıkları söylenmektedir.
Endometriozisin bulguları
Ağrı—Endometriozisin en yaygın bulgusu regl dönemi sırasında ağrıdır. Bu
ağrı regl döneminden 1 ila 10 gün öncesinde başlayıp 1 veya 2 gün sonrasına
kadar devam edebilir.
Endometriozisin seviyesi lezyonların nerede olduğu ve hangi organları etkilediğine
göre değişmektedir. Tüm karın bölgesinde veya belin bir veya her iki kısmında ağrıya
sebep olabilir. Ağrı aynı zamanda cinsel ilişki sırasında da ortaya çıkabilir veya
bağırsak hareketleri sırasında rektum yakınlarında da hissedilebilir.
Menstural düzensizlikler—Endometriozisin başka bir yaygın semptomu ise
anormal regl döngüsüdür. Menstural akıntı daha yoğun, uzun süreli ve daha
sık olabilir. Regl dönemi başlangıcından 2-3 gün önce akıntı ve lekelenme
olabilir. Kolon etrafındaki endometriyal lezyonlar regl dönemi öncesinde,
sırasında veya sonrasında rektal kanamaya sebep olabilir.
Kısırlık—Bazı kadınları için kısırlık endometriozisin ilk veya tek semptomu
olabilir. Eğer endometriozis büyük ölçüde yayılmış ise yumurtanın fallopian
tüpüne bırakılmasını engelleyerek veya tüp içerisindeki yolu tıkayarak
kısırlığa sebep olabilir.
Hiç hamile kalmamış kadınların yaklaşık %30’unda ve doğurgan kadınların %5’inde
endometriozis görülmektedir. Endometriozise sahip olduğu bilinen kadınların
hamilelik oranı hasta olmayan kadınlarınkinden daha düşüktür.
Endometriozis için yapılan testler
Endometriozis genelde doktor tarafından yapılan pelvik muayenelerde fark edilir.
Endometriyal lezyonlar pelvisin veya karnın farklı bölgelerinde bulunabilir.
Doktorunuz lezyonların yerini tespit etmek için laparoskopi adı verilen bir prosedür
uygulayacaktır.
Laparoskopi sırasında doktor karında göbek deliğinin hemen üzerine küçük bir kesi
yaparak ince bir görme cihazını bu kesiden karın içine yerleştirir, bu sayede doktor
üreme organlarını ve endometriyal lezyonların olup olmadığını görebilir.
İkinci bir kesi doku örnekleri almak amacıyla yapılabilir. Bu örnekler laboratuvara
gönderilip endometriozis olup olmadıklarını anlamak amacıyla test edilir.
Endometriozis tedavisi
Endometriozisi tedavisi lezyonların yerine, hastanın yaşına, bulguların şiddetine ve
hastanın ileride çocuk sahibi olmak isteyip istememesine göre değişebilir. Genelde
tedavi opsiyonları aşağıdaki gibidir:
Cerrahi tedavi
Hormonal tedavi
Cerrahi ve hormonal tedavi birleşimi
Tedavi hakkındaki kararlar hasta ve doktor tarafından birlikte verilir.
Sonuç
Günümüzde endometriozis eskiden olduğundan çok daha iyi bir şekilde tedavi
edilmektedir. Hastalık her kadını farklı etkilediği için her seçeneği değerlendirmeli,
doktorunuz ve yakınlarınızla tartışmalısınız.
Spesifik soruları en iyi şekilde yanıtlayacak kişi doktorunuzdur. Size her tedavi
yöntemi hakkında size detaylı bilgi verip en iyi metodu seçmenizde size yardımcı
olacaktır.