DİZ KİREÇLENMESİ (GONARTROZ)   Yetişkin bireylerde özellikle yaşa ve vücudun kendisini onaramamasına bağlı çeşitli hastalıklar görülmektedir. Bu hastalıklardan sıkça karşımıza çıkan, şiddetli diz ağrısının sebeplerinden biri olan gonartroz yani kireçlenme özellikle günlük yaşantımızda merdiven inip çıkarken zorlanma, yürüme mesafesinin önceye göre kısalması, sabah uyanıldığında ilk adımı atarken dizde şiddetli ağrı gibi yakınmalara neden olarak hayat kalitemizi düşürmektedir. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülen diz kireçlenmeleri, çoğunlukla 50’li yaşlarda başlar. Yavaş ilerleyerek ciddi problemlere yol açabilmektedir. Diz Kireçlenmesi (Gonartroz) Nedir? Eklemlerin kıkırdak yüzeyleri pürüzsüzdür. Kıkırdak dokuda herhangi bir nedenle oluşan hasarlanma sonrası artroz (kireçlenme) meydana gelir. Diz ekleminde görülen kireçlenme gonartroz olarak adlandırılır. Kimlerde Görülür? Diz kireçlenmesi genellikle 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür. Kadınlarda ve kilolu hastalarda daha sık görülmektedir. Belirtileri Nelerdir? En önemli belirtisi ağrıdır. Dizde şekil bozukluğu, hareket kısıtlılığı, ses gelmesi gibi şikayetlerde görülmektedir. Diz Kireçlenmeleri Neden Oluşur? İleri yaş, romatizmal eklem hastalıkları, enfeksiyon, geçirilmiş travma, hemofili vb. durumlar kireçlenmeye neden olabilir.   Tanısı Nasıl Konulur? Yapılan fizik muayene sonrasında, kireçlenme şüphesi olan hastalar için en önemli tanı yöntemi röntgen filmidir. Kireçlenme durumunda diz eklem aralığında daralma, eklem yüzeyinde bozulma, kemik çıkıntı (osteofit) oluşumu, eklem faresi (lose body) varlığı görülür. Kireçlenmenin erken döneminde röntgen film sonucu normal olabilir bu durumda MR çekmek gerekir. Tedavisinde Hangi Yöntemler Tercih Edilir? Diz kireçlenmesinde tedavi yöntemleri hastanın yaşı, beklentisi, kireçlenmenin derecesine göre değişkenlik gösterir. Erken evre kireçlenme varlığında cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Diz eklemine yük bindiren hareketlerden kaçınılması, kilolu hastalarda kilo verme, çömelme ve diz çökme hareketinden kaçınılması, merdiven kullanımının azaltılması önerilmektedir. Diz çevresi kaslarının güçlendirilmesi tavsiye edilmektedir. Ağrı kesici ve glukozamin preparatları tercih edilebilir. Eklem içerisine hyaluronik asit, PRP ve yağ doku kaynaklı kök hücre enjeksiyonları tedavide kullanılabilir. Cerrahi Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Artroskopi, YüksekTibialOsteotomi, Tek Taraflı (unikondiler) Diz Protezi, Total Diz Protezi cerrahi tedavi seçenekleri. Artroskopi Diz eklemine küçük deliklerden girilerek gerçekleştirilir. Hem tanı hem de tedavi imkanı sağlar.  Kıkırdak hasarı olan bölgelerde temizlik ve küçük delikler açılarak iyileşme sağlanmaya çalışılır. Ancak kıkırdak doku iyileşmesi sınırlı olduğundan sonuçları değişkendir. Yüksek TibialOsteotomi Diz ekleminin sadece iç tarafında kireçlenme olduğunda, bağların da sağlam olduğu, kilolu olmayan, yaşı uygun ve uyumlu hastalarda uygulanan tedavi yöntemidir. Tibia (kaval) kemiğinde kırık yaparak plak vidalar yardımıyla dizin yük binen kısmını dış tarafa kaydırmayı amaçlar.Dizin iç kısmında kireçlenme olan kısma binen yük hafifleyeceğinden ağrının azalması beklenmektedir. Tek Taraflı (unikondiler) Diz Protezi Diz ekleminin sadece iç tarafında kireçlenme olup diğer kısımların korunmuş olduğu durumlarda uygulanan bir yöntemdir. Hasar görmüş olan kısımların yerine tek taraflı (unikondiler) protez uygulanmaktadır. Total Diz Protezi Diz ekleminde yaygın kireçlenme varlığında uygulanan tedavi yöntemidir. Kireçlenmiş eklem yüzeylerinin temizlenip protez olarak adlandırılan yapay materyallerin uygulanmasıdır. Bahsedilen tedavi yöntemleri hastanemizde uygulanmaktadır. Hangi tedavinin uygulanacağı hasta ve hastalığın durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Hasta ile sağlıklı bir iletişim kurmak tedavinin ana unsurudur. Dikkatli bir fizik muayene sonrası yapılan tetkikler neticesinde uygulanacak tedaviye karar verilir. Bazı durumlarda birden fazla yöntemi birlikte veya arka arkaya uygulamak gerekebilir.   Op. Dr. Ahmet KÜÇÜK Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı