ÇOCUK ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN RESİMLERİN ANALİZ  EDİLMESİ VE YORUMLANMASI Çocuk Çizimleri Neden Önemlidir? Çocuklar bir kalem tutabilir ve kâğıda çizebilecek kadar geliştiklerinde çizim yapmaya başlarlar. Çocuklar için resim yapmak sanki doğal bir olay gibi görülür. Çizdikleri bu resimler oldukça önemlidir çünkü; çocuklar duygularını sözle değil, çizimleri ile ifade ederler. Her türlü olumlu ya da olumsuz duygularını çizim yoluyla ifade edebilirler ve sadece duyguları hakkında değil, diğer kişilerle olan iletişimleri başta olmak üzere dünyaya bakış açılarını bu resimler öngörebiliriz. Ancak bundan her çocuk çiziminin bir anlamı olduğu sonucuna varmak oldukça yanlış olacaktır. Çizimler, duygulardan ve ilişkilerden bağımsız anlamdan yoksun çizimler olabilir. Çizimlerden bir anlam çıkarmak için bazen derin çalışmalar, okumalar yapmak gerekmez. Her şey oldukça açık olabilir ya da bu çizimin anlamı çocuğa sorulabilir. Çizdiği kişilerin kim olduğunu, neler yaptığını ya da mekânın neresi olduğunu sormak çocuk hakkında oldukça fazla bilgi verebilir. Çocuk çizimleri açıkça sanatsal gelişimi ve ifadeyi gösterir. Çocuğun kişiliğini, entelektüel gelişimini, iletişim becerilerini ve duygusal uyumunu değerlendirmek için araçlar olabilirler. Çocukların çizimleri de öğrenme güçlüklerinin teşhis edilmesine yardımcı olabilir. Çocuk Resimlerinin Gelişim Basamakları Nelerdir? 1. Karalama Dönemi (2-4 yaş): Bu aşama, küçük çocukların kalem hareketlerinin sayfada gördükleri çizgi ve karalamalarla sonuçlandığını yeni anlamaya başladıkları dönemi ifade eder. Karalama aşaması genellikle iki yaşında başlar ve çocuk yaklaşık dört yaşına gelene kadar sürer. İlk başta, çocuk sadece kağıttaki renkleri izlemekle ilgilenebilir. Bazı çocuklar ise karalamaların yada işaretlerin kendisiyle daha çok ilgilenirler ve hatta karalama yaparken başka tarafa bakabilirler. Bu karalamalar yetişkinler tarafından bir anlam ifade etmese de, çocuklar karalama yaptıkları için bile mutlu olma eğilimindedir. Bu keşfetme durumu, çocuğun hem bilişsel hem de motor becerileri açısından çok önemlidir. 2. Şema Öncesi Dönem (2-7 yaş): Bu aşama, dört yaş civarında başlar; ancak çocuğun sosyal gelişimine bağlı olarak daha erken veya daha geç başlayabilir. Bu aşamada, insanların yüzleri, elleri ve hatta ayak parmakları olabilir, ancak bedenleri olmayabilir. (Ego’nun gelişme aşaması). Bu figürler öne bakar ve genellikle büyük gülümsemelere sahiptir. Bu çizimlerde genellikle gerçekçi ayrıntılar yoktur. Gelişim aşamasının sonuna doğru, bir evin önündeki çiçekler veya çöp adamların üzerindeki giysiler gibi fikirlerini birbirinden ayıran belirli şeyleri eklemeye başlarlar. 3. Şematik Dönem (7-9 Yaş): Şematik aşama genellikle yedi yaşında başlar ve dokuz yaşına kadar uzanır. Bu zamanda çocuk, çevresindeki insanlar ve nesneler için zihninde belirli şemalar veya semboller geliştirmiştir ve bunları sürekli olarak tekrar çizebilir. İnsan figürleri gerekli tüm vücut parçalarına sahiptir. (Ego’nun önemi) Kollar ve bacaklar da sopa gibi olmak yerine doldurur. Bu genellikle daha fazla vücut farkındalığı ve vücut bölümlerinin ne yaptığının tanınmasından kaynaklanır; örneğin vücudun bölümleri çocuğun koşmasına, topu yakalamasına, zıplamasına vb. yardımcı olur. Yetişkinlerin genellikle çok uzun bacakları vardır çünkü çocuklar onları böyle görür. Resimler sayfanın üzerinde çeşitli yerlerde değil artık sabit bir yer çizgisinin üzerinde olabilir. Burada bulunan nesnelerin büyüklükleri başlarda hemen hemen aynıdır. 4. Gerçekçilik (Gruplaşma) Dönemi (9-12 Yaş): Burada çocuk, insanları çizmede ve çizimlerde perspektifi belirlemede daha fazla detay geliştirmeye başlar. Çizdikleri insanlar farklı yüz ifadelerine ve hareketlere sahip olabilir. Renkler, ortamı doğru bir şekilde tasvir etmek için kullanılır ve daha karmaşık sanat malzemeleri kullanılabilir. Konu seçiminde de kız ve oğlan çocukları farklılık göstermeye başlar. Kız çocuklar; kadın yüzü, kıyafet, ev, hayvan figürlerine yer verirken, erkek çocuklar daha çok; tekne, uçak, tren gibi figürler çizerler. Gerçekçilik Dönemindeki çocuklar ne çizeceklerini uzun uzun düşünürler. iksel olduğu kadar zihinsel ve duygusal olarak da geliştiği için şimdiye kadar yaptıkları onu tatmin etmemeye başlar. Çizimlerini beğenmez, tekrar tekrar yapar. Bu süreçte ebeveynlerin yapabilecekleri en iyi şey ortamı çocuk için hazırlamak ve onu yeterli düzeyde teşvik etmektir. 5. Görünürde Doğalcılık Dönemi (12-14 yaş): Ergenlik döneminin getirdiği duygusal dalgalanmaları ve benlik arayışı, resimde konu seçimini ve kendini resme yansıtma tarzını etkileyebilir. İnsan figürünü çok ayrıntılı çizdiği ve renkleri en iyi şekilde kullandığı bilinir. İnsan figürünün hareketleri ve kumaş kıvrımları gibi ayrıntıları resme aktarmaya çalışır. Yetişkinler gibi resim yapma eğilimindedir ve eksiklerini öğrenerek düzeltme yoluna gidebilir. Bu aşamalar, çocuğun doğuştan gelen sanatsal yeteneği veya ince motor becerileri kadar çocuğun sosyal becerilerine de bağlıdır. Sanattan veya entelektüel hazdan uzak duran ailelerde, çocuğun resim becerileri daha geriden gelebilir. Ayrıca çocuk belirli bir gelişim evresinin ötesine tam zamanında geçmediği için, çocuğun bilişsel veya gelişimsel bir sorunu olduğu anlamına gelmez. Gelişimdeki bu duraklama, yukarıda bahsettiğimiz sosyal sebeplerden, ilgi eksikliğinden veya ince motor farklılıkları nedeniyle olabilir. Sosyal koşullar, çocuğun dünya görüşünde temsil edilen içeriği, sanat ortamını, stili ve sembolik anlamı etkileyerek sanatsal ifadeyi ve gelişimi de etkileyebilir. Çocuk Çizimlerinde Renklerin Analizi: Renklerin kullanımı çocukların ‘’duygusal’’ analizi hakkında oldukça güzel detaylar verebilir. Çocuklar genellikle tek renkten ziyade bir çok rengi karıştırmayı tercih ederler. Bu bakımdan; Açık renkler: Çocukların sakin bir ruh haline sahip olduğunu gösterir. Yoğun renkler: Bu renklerin kullanımı genellikle saldırganlık da dahil olmak üzere yoğun duygulara sahip aktif ve enerjik çocuklar olduğunu gösterir. Renk Çeşitlerine göre ise; Mavi: Bu renk sakinlik, esenlik ve rahatlama ile ilişkilidir. Genellikle sakin veya çekingen çocukların favorisidir. Ayrıca çocuklarda yaratıcılık ve duyarlılık duygusunu uyandırır. Çocuğun öz kontrolünün sağlam olduğunu düşündürür. Kırmızı: Dikkati çeken bir renk olması dolasıyla kullanımını iki farklı şekilde yorumlayabilirsiniz: 1-) Çocuk bunu sık sık kullanırsa, bastırılmış öfke duyguları olan bir çocuğa işaret edebilir. 2-) Çocuk nadir kullanıyorsa enerjik olduğunu gösterebilir.   Kahverengi: Sorumluluğu temsil eden bir renktir. Sarı: Mutlu çocukları gösteren bir renktir. Çocuğun erdemleri hakkında bilgi sahibi olunabilir. Yeşil: Bu rengin çok fazla kullanılması tembelliği ve belli bir düzeyde utangaçlığı ortaya çıkarabilir. Siyah: Genellikle depresyonun veya umutsuz hissetmenin bir göstergesidir. Mor: Çocuğun kendini melankolik, tatminsiz ve huzursuz olduğunun göstergesidir. Turuncu: Çocuğun çizimlerinde hakimse, bunun nedeni, insanlarla temasa, hızlı hareket etmeye yönelik sosyal ve aktif bir çocuk olmasıdır. Çocuk Çizimlerinin Sayfadaki Konumu: Sayfanın sol tarafına çizim yapan çocuk utangaç, içine kapanık bir çocuktur; aynı zamanda çocuğun şefkatli bir yetişkinin ya da şefkatli bir anne ya da baba figürünün varlığını aradığı anlamına da gelebilir. Sağda çizim yapan bir çocuk ise iletişim kurma arzusu olan ve dışa dönük bir çocuktan bahsediyor. Herhangi bir çizimi sayfaya belirgin bir şekilde yerleştiren bir çocuğun kendine güveni yeterince sağlam olarak kabul edilirken, aksine, kağıdın alt kenarına veya bir köşeye çizilen şekiller ise çocuğun kendine olan yetersizlik duygularını da ifade eder. Çocuk Resimlerinde Çizilen Nesnelerin Çizgi Kalınlıklarının İncelemesi: Ayrıntılı: dikkatli çizimler, kendini yetersiz gören bir çocuğu ortaya çıkarabilir. Kalın vuruşlar: özellikle birbirine yakınsa , stresin, güçlü duyguların, kararlılığın veya öfkenin bir işareti olabilirken , daha yumuşak işaretler daha yumuşak bir doğayı gösterir. Çizginin kalitesi: Hafif, dalgalı, kesik çizgilerle çizilmiş bir figür, ilerledikçe düşünüyormuş gibi görünen tereddütlü, kendine güvensiz bir çocuğu ortaya çıkarır. Buna karşılık cesur, sürekli, özgürce çizilen çizgi, özgüvenin ve güvenlik hissinin ifadesidir. Çocuk Çizimlerinde Objelerin Anlamları: Güneş ya da Gülümseyen Güneş: Güneş; uyumlu, mutlu, memnun bir çocuğun işaretidir. Çubuk Şeklinde Figürler: Çubuk figür çizimleri genellikle çocuğun ailesini tasvir eder. Çocuğun resimde kendilerini nerede konumlandırdıklarını, kimin yanında durduklarını (ki bu, kendilerini en yakın hissettikleri kişiyi gösterir), hangi çubuk şeklin en büyük olduğunu (ki bu, en çok kim olduğunu gösterir) görerek, çocuğun duygusal ve sosyal durumu hakkındaki önemli ipuçlarıdır. Çizimde Fazla Detay Olması: Bir çocuk çizime ne kadar fazla ayrıntı eklerse, bilişsel yeteneği o kadar iyi gelişmiş demektir. (yada giderek gelişmektedir.). Yere Açılmış Bir Delik: Bu, yakın zamanda kayıp yaşamış bir çocuğun tipik çizimidir. Genellikle ailede bir ölüm şeklindedir veya bir evcil hayvanın ölümü de olabilir. Eğer çocuk çizimde yalnızsa, çocuk kendini çok yalnız hissediyor demektir.     Ev ya da Evler: Bir çocuk tarafından çizilen bir ev hakkında not edebileceğiniz ilginç detaylar arasında pencere sayısı, eve giden bir geçit varsa kapının açık veya kapalı olup olmadığı vb. sayılabilir. Daha fazla pencere, çocuğun sosyalliğinin gelişmişliğinin bir göstergesidir..Açık bir kapı, misafirperver bir tavrı gösterir. Bulutlar ve Yağmur: Resimde çok sayıda bulut ve yağmur görülmesi, çocuğun özellikle endişeli veya korkmuş hissettiğini gösterebilir. Kızgın İnsanlar: Kızgın insanlar çizen ve özellikle aile üyelerini kızgın çizen bir çocuk, muhtemelen duygusal travma yaşıyor olabilir. Cinsiyet Ayrımına Göre Çizimler: Kızlar: Kızlar genellikle çiçekler, kalpler gibi yuvarlak şekiller çizerler. Sıcak renkleri kullanmayı tercih ederler. Erkeklere göre daha fazla renk kullanırlar. Erkekler: Erkekler kutular ve daha düz çizgiler, arabalar, otobüsler çizerler. Kızların aksine soğuk renkleri kullanma eğiliminde olurlar. Duygulara Göre Çocuk Çizimleri: Dürtüsel Çocuk: Büyük figürler, boyun çizilmez ve uzuvlar asimetrik çizilmiştir. Endişeli Çocuk: Bulutlar, yağmur, uçan kuşlar, figürlerde göz çizimi görülmez. Utangaç Çocuk: Oldukça kısa figürler, burun veya ağız görülmez. Vücuda oldukça yakın uzuvlar. Kızgın Çocuk: Büyük eller ve dişler, uzun kollar görülür. Güvensiz Çocuk: Canavar figürleri, minik kafalar, elleri olmayan insanlar görülür.           ÇOCUKLAR İÇİN ÇİZİM TESTLERİ 1-) Bir İnsan Çiz Testi: (Goodenough Harris Bir İnsan Çiz Testi) Bir İnsan Çiz Testi, çocuklara uygulanan bir zeka testidir. ‘’Goodenough Harris Bir İnsan Çiz Testi’’ ya da sadece ‘’Good Enough Testi’’ isimlerini de almaktadır. Test sayesinde, çocukların resmettiği insan figürüne bakılarak objektif bir değerlendirme yapılabilmektedir. Bir insan çiz testi 4 yaş ile 12 yaş arasındaki çocuklara uygulanabilmektedir. Yönerge verirken çocuklara, herhangi bir süre kısıtlamalarının olmadığı belirtilmelidir. Buna rağmen test ortalama olarak 10 dakika sürmektedir. Genellikle çocuklar bu zaman zarfı içinde resimlerini tamamlamaktadır. Çocuklara istedikleri kadar çizimle uğraşma hakkı tanınmaktadır ve yapabilecekleri en güzel resmi yapmaları istenmektedir. Test sırasında kağıda bir zarar gelirse, çocuğa yenisi verilmektedir.  Goodenough testi için yapılan resimler, belirlenmiş olan 51 temel unsura göre değerlendirilmektedir. (Unsurlar eklerde verilecektir.) Bu temel unsurların resimde var olup olmamasına bakılarak çocuklar, her bir eleman için 1 puan olacak şekilde planlanmaktadır. Çocukların resim üzerinden aldığı tüm puanlar toplanarak elde edilen sayı, genel geçerlik kazanan norm çizelgesine bağlı olarak hesaplama yapılır. Çocuğun aldığı puanın çizelgedeki karşılığı zeka yaşını göstermektedir.  Örneğin; çizimlerin; Ağzın aşırı vurgulanması: Yemeğin önemi, öfke nöbetleri olabilir. Büyük ve dikkat çekici dişler: Saldırganlık belirtisi olabilir. Kapalı ağız: Sır saklamak, bilgiyi kendine saklama tercihi olabilir. Geniş sırıtan ağız: İlgi arayan, onay isteyen bir çocuğu gösterebilir.  Kişilik hakkında başka yorumlar da yapılabilir; Büyük kafa: Çocuğun ödipal dönemine vurgu olabilir. Küçük kafa: Kendini zayıf hissetme durumu olabilir. Küçük gözler: Güçlü görsel yetenek olabilir. Büyük kulaklar: Eleştirilere karşı aşırı duyarlılık görülebilir. Küçük ayaklar: Çevresine duyulan güvensizlik işareti olabilir. 2-) Aile Çiz Testi: Çocuk psikolojisi çalışmalarında kullanılan "Aile Çiz Testi" Maurice Porot tarafından geliştirilen ve psikanalitik verilere dayanan projektif bir resim testidir. 4 yaş ve üstü çocuklara uygulanır. Çocuktan aile üyelerini çizmesi istenir. Çocuğun kağıdı kullanma şekli, anne babasını çizerken kullandığı detaylar, sıralama, renkler gibi birçok özelliğe göre çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi ile ilgili çıkarımlar yapılabilir. Ayrıca çocuğun yaşamış olabileceği şiddet, istismar, kötü muamele, korku, kaygı gibi durumlar da resim çizme testinde gözlenebilmektedir. Testin Değerlendirilmesi: Boyut ve Yer: Aile bireylerinin yada çevrenin büyük veya geniş olması çocuğun aileye ve kendine olan güvenini ifade eder. Buna karşılık, bir köşeye sıkışmış, küçük çizilen aile bireylerine karşı çocuğun korku ve güvensizlik duyduğu sonucu çıkarılabilir. Çizgiler: Açıları ve eğrileri olan çizimler enerji ve olgunluğu gösterir. Az sayıda şekil ve/veya basmakalıp ve kaba figürler yada bireyler içeren çizimler ise çocuğun olgunlaşmamış olabileceğini ve ayrıca çekingenliğini gösterir. Çizme Sırası: Terapistlerin değerlendirmesi gereken yönlerden biri, çocuğun her bir bireyi çizme sırasıdır. Çocuklar genellikle önce anneyi ya da duygusal olarak kendilerine en yakın hissettikleri kişiyi çizerler. Değerlendirilmesi gereken bir diğer önemli detay ise çocuğun çizimde farklı kişiler arasında bıraktığı mesafedir. Bir Aile Bireyinin yada Bireylerinin İhmal Edilmesi: Bu, değerlendirilmesi ve akılda tutulması gereken önemli bir şeydir. Aynı şekilde, ebeveynlerden veya kardeşlerden birinin ihmali de reddedilmeyi sembolize edebilir. Kendini çizmemesi ise aile içinde kendini yalnız ve kimsesiz hissetmesinin sebebi olabilir. Çocuk kendisini tek başına çiziyorsa yine aile içinde yalnız hissetmesi ya da benzeri duygulardan bahsedilebilir. Kâğıt Oranlaması: Kâğıdın üst kısmına çizilen figürler gerçeklerden kopuk olmayı, ayaklarının yere basmaması hayal dünyasında yaşamakla ilgili özellikleri düşündürmektedir. Sadece alt kısmına çizilmesi ise içe kapanıklık, yetersizlik, depresif özellikler ile ilişkilendirilir. Burada yine kağıdın merkezini kullanmak ve kişilerin bir yer çizgisi üzerinde bulunuyor olması çocuğun en sağlıklı duygu durum halini yansıtır.     3-) Bir Ağaç Çiz Testi: Karl (Charles) Koch isimli bir psikolog tarafından geliştirilmiştir. Amacı kişiliğimizin yanı sıra temeldeki duygusal oluşumları da dışarı yansıtmaktır. Bu özelliği ile projektif bir testtir, yani iç dünyamızda olup biteni kâğıt üzerinde görünür ve anlamlı bir hale getirir. Bu test 4-5 yaşlarından itibaren uygulanabilir. Çocuğun resim yapabilecek motor becerileri kazanmış olması yeterlidir. Yorumlanması: Boyut: Ağacın kâğıtta ne kadar yer kapladığı aslında kişinin kendini ne kadar merkezde ve değerli hissediyor olmasıyla ilgilidir. Kâğıdın büyük bölümünün boş kaldığı ağaç çizimlerinde kişinin başkalarına daha çok alan açtığını, kendini yaşam alanı olarak daralttığını ve daha az önemsediğini söyleyebiliriz. Ağacın kapladığı yer ile kalan boşluk aynı oranda ise burada dengeden bahsedebiliriz. Kişi kendine duyduğu sevgi, saygı ve anlayışı diğer kişilere de duyuyordur. Ağacın kapladığı alan oldukça büyükse ve neredeyse boşluk kalmamışsa, kişinin kendine narsist şekilde değer verdiğini, başkalarının duygu ve ihtiyaçlarını çok önemsemediğini söyleyebiliriz. Kökler: Bilinçaltındaki duygusal dengeyi ifade eder. Resimde kökler yoksa duygusal bir bozukluktan ve bir kişilik probleminden bahsedilebilir. İçe kapanma, duygu durum bozukluğu, panik atak gibi duygu dengesinin bozulmasıyla oluşabilecek problemler görmek mümkündür. Kökler zayıf çizgiler şeklindeyse öfkeyi kontrol edememe, orantısız tepkiler olarak karşımıza çıkabilir. Kök çizgilerinin birbiriyle çakıştığı durumda ise karışık duyguları yönetememe, sebepsiz huzursuzluk kafa karışıklığı ve karar vermekte zorlanma gibi karmaşık bir tablo ortaya çıkabilir. Kök çizgilerinin kalından inceye bir uzantı ile birbirine paralel ve az çakıştığı hali ise bize kişinin iç dünyasının dengede olduğunu anlatan görüntüdür. Yönler: Ağaç resminin sağda olması gelecek planları veya kaygıları üzerinde yoğunlaşan çocuğu ifade eder. Çocuk şu anda yaşamak yerine çoğunlukla bir sonraki aşamaya geçmekle ilgilenir. Sabırsız ve dikkatsiz olduğu söylenebilir. Kağıdın orantılı bir şekilde merkezine resmedilen ağaç şu anda yaşanan durumun içinde varolabilen, farkındalığı ve gözlem yeteceği güçlü bir çocuğu ifade eder.Sol tarafta çizilen bir ağaç ise geçmiş olayların veya annenin etki alanından çıkamamış bir çocuğun eleştirel ruh halinin bir dışa vurumudur. Gövde: Çocuğun egosunu ifade eder. Kendini nasıl gördüğünü benliğini anlatır. Gövde, köklere ve dalların, yaprakların olduğu üst kısma göre olması gereken kalınlığa göre değerlendirilir. Ağacın diğer bölümlerine göre ince bir gövde çocuğun hassas ve zayıf benliğine işaret olabilir. Dış baskılardan etkilendiğini ve kendini sıkışmış, baskı altında hissettiğini ifade eder. Çok geniş bir gövde ise yoğun dürtüsel ve kendini kontrol edemeyen yapıyı gösterir. Normal kalınlıkta ve dalgalı çizgilerden oluşan bir gövde iç dengeyi, kendine ve ötekine saygıyı gösterir. Ayrıca bu kişi soyutlama ve empati yeteneğine sahiptir., Gövdede oluşan çıkıntı, oyuk vs. Bazı içsel korkuları ve travmaları, kişinin gövdesinde var olduğunu düşündüğü yaraları simgeler. Dallar: Küçük dallar; 9 yaşına kadar anlamlı değildir. Büyük dallar çizen kişinin yüksek bilişsel gelişimini ifade eder. Meyveli ve bol yapraklı dallar, hedefleri olduğunu kendini birçok konuda geliştirmek isteyen ve farklı alanlarla ilgilenmeyi seven kişileri gösterir. KAYNAKÇA Akgün, E. ve Ergül, A. (2015). 55-74 Aylık Çocukların Resimlerinde Aile Algısının Değerlendirilmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/265593#page=4 Aral, N. ve Metin, Ş. (2012). Dört- yedi Yaş Çocuklarının Resim Gelişim Özelliklerinin İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/509449 Arslan, E ve Doğru, S. (2006). Çocukların Resimlerinde Aileyi Tanılama Durumlarının Değerlendirilmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1722310 Aslan, Özge. (2013). Kinetik Aile Çizim Testinin Stil ve Hareket Boyutları. Erişim Adresi: https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/31182271/1256157884_31MetinAslanOzge-vd-599-614-with-cover-page.pdf?Expires=1623266330&Signature=OcYF-GfNDOTR4Lwtreb4ljaCkXsE-LALc368NxG0vj4IMrM7E~GHDl9W7wcFa~YFsyqIYCcXr4IsPy~2o1251xA-iTpcI1SAmDs00C6GzafPdZTeLllXH4G9EimiHr-LN4U1GjcveQEx4gTDEdPNJg2QIEqUm0JIe8NFOF0-Hibc-JcMSItF6shShOdbUf7qVl48eNzHlLwyfYJtN7Wbei1lkGuCtA4XgsmVHQdVwgEM35nizV2ols7N7t227wH927nT5WdVsZgiepqenAuGCAig~uZrFlH2CO1KeCKlox4IBLof~eEPFOPOFCwX8o4Eahr5KCnGe4FS4WN8zFUZkQ__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA Artut, K. (2004). Okul Öncesi Resim Eğitiminde Çocukların Çizgisel Gelişim Düzeylerine İlişkin Bir İnceleme. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/50164 Bengisu, F ve Akkaynak M. (2021). Bir Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Kardeş Çizimlerinin İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1515819 Canel, N ve Mutlu N. (2015). Okul Öncesi Çağdaki Çocukların "İyi" ve " Kötü" Kavram Algılarının Resim Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/302354 Canoğlu, S. (2020). Çocuk ve Mekan Algısı Üzerine Çalışma. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1418776 Civek, İ ve Çakmak, Ö. (2019). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 48-71 Aylık Çocukların Okul Algılarının Çizimler Aracılığıyla İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/781579 Çakmak, A. ve Darıca N. (2012). 7-11 Yaş Grubu Kurumda ve Ailesi Yanında Büyüyen Kız ve Erkek Çocuklarının Anne Figürü Çizimlerinin Duygusal Gelişim Açısından İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70384 Dağlıoğlu, E. ve Deniz, Ü. (2011). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İnsan Figürü Çizimlerinin Gelişimsel Açıdan Cinsiyete Göre İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70239 Geçen, F. (2018). Çocuğun Gelişim Basamaklarına Göre Figürleri Ele Alma Biçimleri. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/597841 Güven, G. (2009). Okul Öncesi Çocuklarının İnsan ve Aile Resmi Çizimlerinin Değerlendirilmesi. Erişim Adresi: http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/24917 Keskin, B. (2006). Çocukların Çizimleri Üzerine. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/28488 Kindap, Y ve Sayıl M. (2005). Çocuk Çizimlerinde Temsil ve İfade: Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Gelişim. Erişim Adresi: https://www.proquest.com/openview/3eea11dd0ffee0aaf4866f15f937b8fa/1?pq-origsite=gscholar&cbl=28562 Ölçer, S. (2019). 4-7 Yaş Çocuklarının Çizdikleri Resimler ve Bu Resimlere Yönelik Sözel Dışa Vurumları Yoluyla Zihinsel ve Görsel Gerçeklik Durumlarının İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/695318 Sayıl, M. (2004). Çocuk Çizimlerinin Klinik Amaçlı Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Erişim Adresi: https://app.trdizin.gov.tr/dokuman-goruntule?ext=pdf&path=CrnWZGRsXTjRjLjWxD978OSUAL2jXitizhVYmCxNvH6RV-MFJAPuhMxyHZ62xWXtDCNXNS2VrsqsMDr2hmKSZG9Gzl8mEQxhP5bDaWO-Qa5jqE6r_adok0WrdzRLdfwBIFmlvc7G8ZxCdtLPl5uLqmduH6KoNxeFXpAj1uHEGrnYejQnNWOb1ZzIgZcj_PbWO6wPuzaulhbC5y75LgrLnD0MAUCPajqM33Llb6kyWZ8=&contentType=application/pdf Temel, F. ve Paslı H. (2016). Montessorı Eğitim Kurumlarındaki Çocukların Görsel Algı ve Çizim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/309490 Üstündağ, A. (2020). Çocukların İnsan Figürü Çizimlerinin Karşılaştırılması. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1173580 Yaralı, K ve Özkan, H. (2016). Yedi ve On Yaş Çocuklarının Sevgiyi İfade Ediş Biçimlerinin Çizdikleri Resimlere Yansıması. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/309100 EKLER Bir İnsan Çiz Testi Puanlama Unsurları: Başın çizimi Bacakların olması Kollar Gövde (Gövdenin uzunluğun genişliğine uygunluğu da değerlendirilir) Omuzlar Kol ve bacakların gövdeyle bitişik olması durumu Kol ve bacakların gövdeye doğru noktalardan eklenerek çizilmiş olması Boyunun varlığı Boyunun baş ve gövdenin devamı biçiminde çizilmesi Gözlerin varlığı Burnun varlığı Ağzın varlığı Ağzın ve burnun iki boyutlu olarak çizilmesi Burun deliklerinin belirtilmesi Saçların varlığı ve çizimin uyumlu olması Resmin giydirilmiş yani içi boş görünümlü olmaması Resimdeki giysilerin türü ve durumları Parmakların bulunması Parmakların doğru sayıda olması Parmak boğumlarının belirtilmesi Başparmağın doğru konuma yerleştirilmesi Parmakların, ellerin ve kolların birbirlerinden farklı parçalar olarak gösterilmesi Omuz ve dirsek eklemlerinin doğru gösterilmesi Kalça, diz, ayak bileği eklemlerinin varlığı Tüm vücudun orantılı olması Kollar ve bacakların iki boyutlu olması Çizgilerin birleşiminin uyumlu olması Kulakların varlığı ile doğru yerde ve büyüklükte olmaları Gözün yerleştirildiği yerin doğru olması Kaş, kirpik ve göz bebeğinin bulunması Çene ve alın kısımlarının varlığı Çene çıkıntısının bulunması Birden fazla yanlış olmayan profilin çizilmiş olması   PUANLAMA Her maddenin karşılığı 1 puandır.