Çocuğumu kaç yaşında ilk kez ortodonti uzmanına götürmeliyim?
AAO (American Association of Orthodontics) çocukların 7 yaşını geçmeden ortodontik kontrolden geçmelerini tavsiye etmektedir. Bu yaşlarda ortodontist, henüz çocuğun ağzında süt dişleri varken çene ve diş gelişimindeki problemleri yakalayabilir. Anormal durumun erken tespit edilmesi önemlidir. Çünkü bazı ortodontik problemler erkenden teşhis edildiğinde tedavisi de çok daha kolay olmaktadır. Çocuğun gelecekte karmaşık ve maliyetli tedavi görme olasılığı azalabilir. Çene kemiği ile ilgili olan bazı gelişim problemleri 9-10 yaşından sonra yalnız ortodontik tedavi ile düzeltilememektedir. Hasta bu yaş aralığında tedavi edilmediği takdirde ileride cerrahi operasyonları da kapsayan tedaviler görmesi gerekir. İskeletsel bozukluklar çocuğun büyüme dönemi bitmeden ortodonti uzmanı tarafından çözülebilir. Bunun yanı sıra pek çok ortodontik hastanın aktif tedavisi 9-14 yaşları arasında başlar.

Parmak emme, emzik emme ve bebeklik yutkunması gibi alışkanlıkların erken yaşta terk edilmesi gereklidir. Eğer ebeveynler çocuklarını bu alışkanlıklardan vazgeçiremediyse bir ortodonti uzmanına başvurmalıdırlar. Ortodonti uzmanının erken yaşta uygulayacağı apareyler ile çocukların kötü alışkanlıkları bırakması sağlanır. Böylece alışkanlıkların çocukların ağız yapısında kalıcı hasar bırakması önlenmiş olacaktır.

Çocuklarda dişlenme 3 döneme ayrılır: süt dişlenme dönemi, karışık dişlenme dönemi ve sürekli dişlenme dönemi. Süt dişlenme dönemi ortodontik tedaviye başlamak için çok erkendir. Ortodontik tedavi genellikle karışık dişlenme ve sürekli dişlenme döneminde uygulanır. Çocuk ortodontisinde uygulanan tedavi yöntemleri karışık dişlenme döneminde, bazen de sürekli dişlenme döneminin başında uygulanır. Karışık dişlenme dönemi 6-12 yaş arasındaki çocuklarda görülmektedir. Çocukların süt dişlerinin düşmesi ve sürekli dişlerinin çıkması doğal bir süreç ile gerçekleşir. Bu dönemde bir pedodontist (çocuk diş hekimi uzmanı) tarafından çocukların ağız sağlığı sağlanmalı, fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı ve düzenli kontrolleri gerçekleştirilmelidir.

Süt dişleri zaten düşecekler. Neden süt dişlerindeki çürüklere dolgu yapılması gerekiyor?
Altından gelen sürekli dişin süt dişinin kökünü eritmesiyle süt dişi sallanmaya başlar ve kendiliğinden düşer. Bu doğal süreç gerçekleşene kadar süt dişinin sağlıklı bir şekilde ağızda kalması gerekir. Eğer çürük süt dişi sallanıyorsa ve düşmesine çok az bir zaman kaldıysa dolgu yapılmayabilir. Fakat süt dişinin düşmesine daha vakit varsa mutlaka dolgu yapılarak ağızda kalması sağlanmalıdır. Hatta çürüğün çok ilerlediği durumlarda süt dişlerine kanal tedavisi bile uygulanabilir. Aksi takdirde çürük ilerleyerek çevre dokularda apse ve iltihap oluşmasına sebep olabilir. Bu durumdaki dişin düşme zamanından önce çekilmesi gerekebilir. Erken çekilen süt dişleri ileride ciddi ortodontik problemlerin oluşmasına sebep olur. Süt dişinin düşme zamanı çocuktan alınan panoramik radyografi ile pedodontist tarafından tahmin edilebilir.

Çocuğumun süt dişi çürük olduğu için erken çekildi. Ortodontik bozukluk oluşmaması için ne yapmalıyım?
Süt dişleri erken çekildiği zaman önündeki, arkasındaki, yanındaki diş o boşluğa doğru ilerleyerek alttan gelecek sürekli diş için gerekli olan boşluğu kapatırlar. Yeri kapanan sürekli diş süremeyerek kemik içerisinde gömülü kalabilir. Bu negatif durumun gerçekleşmemesi için çekilen süt dişinin yerine bir yer tutucu uygulanması gerekir. Aksi takdirde kemik içerisinde gömük kalan dişin sürebilmesi için karmaşık ve uzun süreli ortodontik tedavilerin uygulanması gerekebilir.

Okul arkadaşları bütün sürekli dişlerini tamamlamış ama benim çocuğumun süt dişleri duruyor. Bu süt dişlerini çektirmeli miyim?
Sürekli dişlenmeye geçiş süresi çocuktan çocuğa değişiklik göstermektedir. Kız çocukları erkeklere oranla daha erken yaşta sürekli dişlerini tamamlarlar. Sürekli dişlerinin hepsi 10 yaşında sürmüş bir kız çocuğu ya da 12 yaşında hala ağzında süt dişleri olan bir erkek çocuğu görmek normaldir. Ebeveynler bu konuda endişelenmemelidir. Fakat bazı durumlarda sürekli dişler doğuştan eksik olabilir. Bu durumda süt dişinin kökünü eritecek bir sürekli diş olmadığından yetişkin döneme kadar süt dişlerinin düşmediği görülebilir. Eğer ortodonti uzmanı böyle bir durumdan şüphelenirse panoramik radyografi ile süt dişinin altında sürekli diş olup olmadığını kontrol etmek isteyecektir. Uygulayacağı tedaviyi de buna göre planlayacaktır. Panoramik radyografi ile alttaki dişin varlığından emin olunmadan hiçbir süt dişi çekilmemelidir.

Çocuğumun süt dişi kendiliğinden düştü ama uzun zaman geçmesine rağmen yerine diş çıkmadı.
Sürekli dişler doğuştan eksik olabilir. Bu hastalarda süt dişleri genellikle olması gereken sayıda ağızda bulunduğu için küçük yaşlarda bu eksiklik fark edilemeyebilir. Bu durumda bir film çekilerek sürekli dişin kemik içinde var olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bazı durumlarda da sürekli diş kemiğin içinde mevcut olup farklı sebeplerden dolayı sürememiş olabilir.

Çekilen filmde çocuğumun sürekli dişinin eksik olduğu fark edildi. Ne yapmalıyım?
Böyle bir durumda çocuğunuzu bir ortodonti uzmanına muayene ettirmelisiniz. Süt dişlerinin ağızda tutulması sağlanabilir ya da eksik dişin boşluğu diğer dişlerin sürmesi yönlendirilerek kapatılır ve ileride bu bölgede boşluk olması engellenebilir.

Çocuğumun süt dişi düşmeden arkasından diş çıktı. Ne yapmalıyım?
Bazı durumlarda sürekli diş süt dişinin kökünü eritemez ve sürme açısını değiştirerek süt dişinin arkasından ya da dışından sürebilir. Böyle bir durumda çocuğunuzu bir ortodonti uzmanına muayene ettirmelisiniz. Ortodonti uzmanı süt dişinin çekilip sürekli dişin yerini almasını bekleyebilir veya tedavi uygulayarak sürekli dişi doğru pozisyona alabilir.