ÇOCUĞUM 1. SINIFA HAZIR MI?

"Acaba uyum sağlayabilir mi?", "Diğerlerinden küçük kalır mı?", "Hala oyun oynamayı çok seviyor, ödev yapabilir mi?", "Arkadaş edinebilir mi?", "Zorbalığa maruz kalır mı?", "Doğru okulu, öğretmeni nasıl seçeceğim?" gibi birçok soru işareti ile dolu çocuğu ilkokula başlayacak ebeveynlerin zihinleri.

 Çocukların okula hazır bulunuşluğu her çocuk için değişkenlik gösterir. Okul olgunluğu demek çocukların zihinsel, duygusal, bedensel ve sosyal anlamda okula hazır olması demektir. Bu olgunluğa ulaşmış olan çocuğun öğrenim yaşamı başarılı olacaktır. Çocuğun okula başlaması için başlıca kriter takvim yaşıdır. Bu kriter okula başlama için mutlaka önemlidir. Ancak tek başına yeterli değildir. Çünkü her çocuğun gelişimi, kalıtımsal özellikler ve çevresel nedenlerle bir diğerinden farklıdır. Kimi çocuk okula başlama yaşı olan 66 aylıkken kimi sonrasında bu olgunluğu kazanabilir ya da kimi çocuk zihinsel açıdan okula başlamaya hazır olsa da fiziksel ve duygusal açıdan hazır olmayabilir.

 İlk okula başlamadan önce çocuğun anaokulu deneyiminin olması okul hazırlığı için önemlidir. Ancak çocuğunuz anaokuluna gitmiş olsa bile, 1.sınıfın ilk günlerinde uyum güçlüğü yaşıyor olması normaldir.

 Evden, aileden ayrılmak; yeni bir ortama girmek her zaman ve hepimiz için kaygı vericidir. Bu sebeple bu süreçte çocuğa karşı sabırlı, sakin ve şefkatli davranmak önemlidir. Diğer yandan var olan durumu hafifletmeye çalışmak, okulun çok eğlenceli, arkadaşlarının onu çok seveceği, sürekli oyunlar oynayacağı gibi gerçekçi olmayan vaatlerde bulunmak doğru değildir.

 Ebeveynler olarak aşağıdaki soruların çoğunluğuna olumlu cevap veriyor olmak, okula hazır olmak açısından önemlidir. Ancak aynı zamanda okulun tüm bu becerilerin pekiştirileceği ve geliştirileceği bir yer olduğu da unutulmamalıdır.

- Çantasını, kalemliğini kendisi hazırlayabilir mi?

- Derse uygun defter ve kitaplarını, ders araç- gereçlerini kendisi hazırlayabilir mi?

- Okul çantasını zorlanmadan kendisi taşıyabilir mi?

- Tuvalet ihtiyacını yalnız olarak karşılayabilir mi? Pantolonunun ya da eteğinin düğmesini ilikleyip, fermuarını açıp kapatabilir mi?

- Tuvalet ihtiyacından sonra kişisel temizliğini ve bakımını sağlığını tehlikeye atmayacak şekilde, hijyen kuralarına uygun olarak yapabilir mi?

- Beslenme saatinde sizin hazırladığınız yiyecekleri beslenme çantasından çıkarıp yiyerek, çantasını toplayabilir mi?

- Okul araç gereçlerine, özel eşyalarına sahip çıkabilir mi?

- Kendisini ve ailesini, karşısındaki kişiye tanıtabilir mi?

- Duygularını kolaylıkla ifade edebilir mi?

- Yeni arkadaşlıklar kurabilir mi?

- Arkadaşlarıyla çatışma durumunda öfke kontrolünü sağlayabilir mi? Arkadaşlarıyla problemlerinde çözüm odaklı olabilir mi?

- Grup oyunlarında kurallara uyabilir mi?

- Okulda bulunan kendisinden büyük çocuklarla problem yaşadığında kendisini koruyabilir mi ya da savunabilir mi?

- Okul kantininde sıraya girerek, isteğini rahatlıkla ifade edip, alış- veriş yapabilir mi?

- Öğrenmeye meraklı ve istekli mi?

- Yoğun ve yorucu olabilecek 1. sınıf sürecini zorlanmadan geçirebilecek enerjiye ve genel sağlık durumuna sahip mi?

- Söylenenlere, gösterilenlere ya da yapılanlara odaklanabiliyor mu?

- Verilen yönergeleri anlayabiliyor, takip edebiliyor mu?

- Herhangi bir konuda tartışmaya katılıp, kendi fikirlerini kısaca açıklayabiliyor mu?

- Yaş grubunun sahip olması gereken sözcük dağarcığına sahip mi?

- Konuşurken tüm sesleri rahatlıkla çıkarabiliyor mu?

- Kalemi rahatlıkla tutabilecek el ve parmak becerilerine sahip mi?

- Kuralları olan, büyük ve kalabalık bir ortama uyum sağlayabilir mi?

- Dinleme becerisine yeterince sahip mi? Örneğin, okunan bir masalı dikkati dağılmadan en az beş dakika dinleyebiliyor mu?

- Yaşına uygun olarak verilen sorumlulukları, zorlanmadan ve istekle yerine getiriyor mu?

- Yaşının gerektirdiği işleri yapabilme konusunda kendine güveniyor mu?

- Kendisiyle ilgili olumlu duygular hissediyor mu?

- Daire, kare, üçgen, dikdörtgen şekillerini çizme; ipe boncuk ya da makarna dizme, sınırın dışına çıkmadan boyama, düğme ilikleme, 1’den 10’a kadar rakamları ve gördüğü basit şekilleri kopya edebilme gibi ince motor becerilerini yapabiliyor mu?

- Düz ve dairesel çizgiler yaparak yürüme, kendisine atılan bir topu elleriyle tutma, tek ayak üzerinde 10 defadan fazla zıplama, kendi başına salıncakta sallanabilme gibi kaba motor becerilerini yapabiliyor mu?

- Büyük-küçük, sağ-sol, uzun-kısa, ağır- hafif gibi kavramları ayırt edebiliyor mu?

- Ana ve ara renkleri tanıyor mu?

- Belirtilen sayı kadar nesneyi ayırıp sayabiliyor mu?

- 1’den 10’a kadar sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yapabiliyor mu?

 Çocuğun gelişim alanlarına ilişkin yeterli olgunluğa erişip erişemediğini bilmeden onu yalnızca yaşına bakarak okula başlatmak öğrencinin akademik ve psikolojik olarak başarısızlığına neden olabilir. Bu sebeple çocuğunuzun okula hazır olup olmadığı konusunda soru işaretleriniz var ise bu konu da bir uzmandan destek almak faydalı olacaktır.

 Bunlara ek olarak ilkokula başlamaya hazır olduğunuzu düşündüğünüz ve hangi okula gideceği belli olan çocuğun okul başlamadan önce okulunu gezmesi, öğretmeni ile tanışmasının okulun ilk günlerinin daha sağlıklı atlatılması açısından önemli olduğu unutulmamalıdır.