Cinselliğin aşamaları; cinsel isteğin artması, penisin sertleşmesi ve vajinanın
ıslanmasıyla cinsel uyarılma gerçekleşmesi ve orgazm olmadır. Bu aşamaların
hepsinde teker teker farklı ve birbirinden bağımlı ya da bağımsız cinsel
bozukluklar meydana gelebilir.
Yapılan araştırmalarda kadınların yaklaşık yarısının erkeklerin ise yaklaşık
üçte birinin yaşamları boyunca en az bir kez cinsel işlev bozukluğu yaşadığı
saptanmıştır. Araştırmalar cinsel işlev bozukluğunun sık görüldüğünü
belirtseler de pek çok insan bu konu hakkında konuşmaktan çekinir. Ancak bu
bozuklukların tedavisi mümkün olduğu için kişilerin cinsel aktiviteleri ile ilgili
endişe ve çekincelerini mutlaka partnerleri ile paylaşmaları ve gerekli olduğu
durumlarda tedavi için alanın uzmanına başvurmaları önemlidir.
Cinsel işlev bozuklukları; olumsuz deneyimler, travmalar, cinsel yolla bulaşan
hastalıklar, istenmeyen gebelikler gibi olayları kapsamaktadır.
Cinsel işlev bozuklukları sorunları bazen de başka psikiyatrik bozuklukları da
ortaya çıkarabilmektedir. Cinsel işlev bozukluğu olan kişinin bu noktada tedavi
desteği alması ileride yaşanacak diğer psikolojik problemlerinde önüne
geçecektir
Cinsel işlev bozuklukları tedavisinde öncelikle nedenin bulunması ve
sonrasında tedavinin planlanması gerekmektedir. Bu durumda izlenecek yolu
belirlemek daha sağlıklı olacaktır.
Cinsel işlev bozuklukları tedavisinde kişinin hayatını olumsuz etkileyen
psikolojik nedenlerin azaltılması ve kişinin normal cinsel hayatına geri
kazandırılması hedeflenmektedir. Sağlıklı bir ilişkide cinsellik önemlidir.
Erkeklerde cinsel işlev bozuklukları her yaşta görülse de genellikle ileri yaşta
görülme sıklığı artar. Cinsel işlev bozukluğunun erkeklerdeki en sık sebebi,
ejakülasyon (boşalma) sorunları, erektil disfonksiyon ve cinsel isteğin
azalmasıdır. Bu sorunlar genellikle altta yatan sebebin tedavisi ile
düzeltilebilir.
Belirtiler:
Erkeklerde;
Peniste yeterli sertliğin olmaması
Peniste yeterli sertlik olması ancak yeterli haz alınmaması
Erken boşalma olması ve bu yüzden penis sertliğinin azalması
Kontrol edilemeyecek şekilde boşalma yaşanması
Cinsel tatminin yetmemesi
Cinsel birliktelik öncesi, esnasında ve bitiminde yaşanan gerginlik
Kadınlarda Cinsel yanıt, istek, orgazm ile ilgili sorun veya ağrı görülmesi
şeklinde kendini gösteren cinsel işlev bozuklukları, oldukça sık görülür.
Kadınlarda cinsel fonksiyonlarda bozulma yaşamın herhangi bir noktasında
oluşabilir. Cinsel istekte ve arzuda azalma şikayeti, cinsel işlev bozukluğunda
en sık görülen belirtidir. Bunun dışında cinsel uyarılmanın zorlaşması,
orgazma ulaşmada güçlük ve cinsel uyarı ile ağrı duyulması diğer
şikayetlerdendir. Cinsel tepki, kadınlarda fizyoloji ile beraber duyguların,
deneyimlerin, inançların, yaşam tarzının ve ilişkilerin etkileşimini içerir.
Bunlardan herhangi birinde bozulma olması, cinsel işlevde bozukluğa yol
açabileceği için tedavi süreci de genellikle birden fazla yaklaşımı içerir. Bu
sorunları yaşayan kişilerin tedavilerinin gecikmemesi için mutlaka alanın
uzmanına başvurmaları gereklidir.
Kadınlarda;
Belirtiler:
Cinsel ilişkinin ağrılı geçmesi
Vajina ve penis birleşmesinin çok zor olması ya da hiç gerçekleşememesi
Tampon kullanırken ağrı ve acı meydana gelmesi
Jinekolojik muayene esnasında vajinada ağrı oluşması
Cinsel birliktelik esnasında kaslarda kasılma olması
Kadın ve Erkek Cinsel işlev bozukluklarına temel teşkil eden başka
nedenler arasında şunları da sayabiliriz:
Testosteron düzeyinin düşük olması
Antideprasan ve hipertansiyon benzeri ilaçların kullanılması
Ateroskleroz yani damar sertleşmesi ve diğer dolaşım bozukluklarının
yaşanması
Diyabet veya herhangi bir cerrahi sebeple gerçekleşmiş sinir hasarı veya
inme
Sigara kullanılması
Aşırı düzeyde alkol ve bağımlılık yapan maddelerin kullanılması
Bazı ilaçların yan etkileri
Hamilelik ve doğum sonrası emzirme dönemi
Cinsel performans hakkında endişelenmek
İlişki ve evlilik ile ilgili sorunlar
Depresyona girme ve suçlu hissetme
Önceden yaşanmış cinsel ilişkilerden kalan travmalar
İş yerinde oluşan stres
Yaşlılık
Fazla abartılı performans beklentisine sahip olma
Eksik cinsel eğitim
Cinsellik konusundaki tabular
Cinsellik ve birçok konuda baskıcı bir ortamda büyümüş olma
Kişisel özellikler
Kişinin kendine güvenmemesi
Aile ilişkilerinin sorun olması
Sağlıklı cinsel yaşantı; mutluluk, iyi uyku, beden ve ruh sağlığı getirmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre cinsel sağlık; cinsellik ve cinsel
ilişkilere olumlu ve saygıdeğer bir yaklaşım getirmenin yanı sıra zorlama,
ayrımcılık ve şiddetten uzak olarak keyifli ve güvenli cinsel deneyime sahip
olmanızı gerektirir.
Cinsel işlev bozuklukları sorunlarının aşılması, cinsel sağlığın sağlanması ve
sürdürülmesi için, tüm kişilerin cinsel hakları korunmalı ve yerine
getirilmelidir.
Kişi cinselliği erken çocukluk döneminden itibaren tanımaya, deneyimlemeye
başlamaktadır. Cinsel kimliğimizin ilk çizgileri 3-6 yaş arasında oluşur;
ergenlik döneminde iyice belirginleşir. Bu dönemlerde kişinin duyduğu,
öğrendiği, yaşadığı cinsellikle ilgili her ayrıntı ilerideki cinsel yaşantısının
kalitesi için temel belirleyicilerdir. Cinsel işlev bozuklukları sorunlarının
yaşanmaması için kişilerin bu dönemi her bakımdan sağlıklı geçirmeleri
gerekmektedir.
Erkeklerde Cinsel İşlev Bozukluğu Türleri:
Sertleşme Bozukluğu, Erken Boşalma, Geç Boşalma, Düşük Cinsel İstek
Bozukluğu
Kadınlarda Cinsel İşlev Bozukluğu Türleri:
Vajinusmus, Cinsel İstek Azlığı, Orgazm Bozukluğu
Tedavi
Cinsel işlev bozukluğu altta yatan organik bir nedene, cerrahi bir girişime,
kullanılan bir ilaca ve eşlik eden ruhsal bir hastalığa bağlı olarak gelişmişse,
tedavi öncelikle altta yatan etkene yönelik olarak yapılır. Burada
unutulmaması gereken önemli nokta cinsel işlev bozukluğunun çoğu kez tek bir
nedene bağlı olmadığıdır. Her organik olayın psişik bileşenlerinin olacağı göz
önünde bulundurularak, sorun bütüncül olarak ele alınmalıdır.
Psikolojik kökenli cinsel işlev bozukluğunun tedavisinde ise cinsel terapi olarak
bilinen yaklaşım kullanılır. Bu yaklaşımın özünde, cinsel işlev bozukluğunun
türüne özgül olarak geliştirilmiş bilimsel tekniklerin, danışan birey ve çiftin
özellikleri ve gereksinmelerine uygun bir biçimde uygulanması söz konusudur.
Cinsel birliktelikte özellikle duygusal veya psikolojik engellerin aşılabilmesi
için ilişki terapisi konusunda deneyimli terapistlerden destek alınabilir. Cinsel
işlev bozuklukları tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara yol açabileceği için
mutlaka destek alınmalıdır.