Nefes borusunun ön kısmında yer alıp vücudumuz için önemli hormonların salgılanmasında büyük rol oynayan, vücudumuzda az yer kaplayan ama büyük öneme sahip tiroid bezi, sadece kadınların değil, erkeklerin de dikkat etmesi gereken bir organ…
 

Tiroid bezi hakkında, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Handan Bekdemir, bizleri bilgilendirip, tiroid ultrasonunun öneminden bahsetti. 
 

• Handan Hanım öncelikle tiroidin ne olduğundan bahsedelim…

Boynun alt yarısında nefes borusunun önünde bulunan kelebek şekilli bir içsalgı bezidir tiroid.
 

• Peki tiroid bezinin vücudumuz için önemi nedir?

Tiroid bezinden T3 & T4 olarak adlandırılan tiroid hormonları salgılanır. Bu hormonların en önemli görevi vücudun metabolizmasını düzenlemektir. Bu şekilde besinlerle aldığımız kalorinin enerjiye dönüştürülmesi ve vücutta kullanmasını sağlar. Tiroid hormonu hemen hemen her organı etkilemektedir. Zekâ fonksiyonların gelişimi, beyin ve sinir sisteminin gelişimi, iskelet sisteminin gelişimine katkıda bulunur. Kalbin kasılma gücünü ve hızını ayarlar, oksijen tüketimini düzenler, vücudun ısı üretimini sağlar ve düzenler, kan yağları üzerine etkilidir. Karbonhidrat metabolizması ve dengesini sağlar, ayrıca tiroid hormonları iştah ve vücut ağırlığını kontrol eder, vücuttaki diğer hormonların fonksiyonlarını direkt ya da dolaylı etkiler.
 

• Vücudumuz için bu kadar önemli olan tirodin az ya da çok çalışması ne gibi rahatsızlıklara yol açar?

Tiroid bezinin az çalışması ‘hipotiroidi’ olarak adlandırılır. Vücuttaki tiroid hormonunun yetersizliği durumudur. Vücut sistemlerinin işleyişinde yavaşlama olur, buna bağlı olarak hastalarda daha fazla üşüme, sindirim sisteminde yavaşlamaya bağlı kabızlık, yorgunluk, mental fonksiyonlarda yavaşlama, unutkanlık, daha kolay kilo alma, vücutta ödem, saçlarda dökülme gibi birçok şikayete neden olur.
 

Vücutta tiroid hormonlarının fazla salgılanması sonucu 'hipertroidi' gelişir. Graves hastalığı, hipertroidin en sık sebebidir. Hipertroidi, nodüller guatra bağlı olarak da gelişebilir. Hipertroidi en çok kalp problemlerine neden olur. Kalp ritminin artması, ritim bozuklukları, kalp yetmezliği ile sonuçlanabilir. Ayrıca hipertroidiye bağlı metabolizmanın aşırı hızlanması; kilo kaybı, kemik erimesi yani osteoporoz, aşırı terleme, troid bezinde büyüme, sıcağa tahammülsüzlük, sinirlilik, anksiyete, bağırsak hareketlerinde artma, adet düzensizlikleri gibi birçok belirtiye neden olur.
 

• Tiroidden sonra guatrdan bahsedelim biraz da… Guatr nedir?

Guatr, tiroid bezinin büyümesidir. Tiroid bezinin hastanın yaşı ve cinsiyeti için normal olarak tanımlanan boyuttan daha büyük olmasıdır. Guatrın varlığı, tiroit bezinin hormon üretme görevinde mutlaka bir sorun olduğu anlamına gelmemektedir. Tiroid bezinin büyümesi ile beraber hormonlar normal olabilir, fazla hormon salgılanıyor olabilir. Yani ‘Hipertroidi’ ya da az hormon salgılanıyor olabilir.
 

• Guatr belirtileri nelerdir? Vücudumuzda guatr kaynaklı ne gibi değişimler görülür?

Guatrın büyüklüğü ve hormon probleminin eşlik edip etmemesine bağlı olarak vücudumuzda değişik belirti ve bulgular olabilir. Guatr, tiroid bezi büyük olduğu için boyunun ön alt bölgesinde dolgunluk, şişlik, elle muayene ile bazen de gözle görülebilecek kadar belirgin olabilir. Bu tiroit dokusunun büyüklüğü yutkunurken, konuşurken ya da sırtüstü yatarken hastada baskı hissi, yutma güçlüğü, ses kısıklığına neden olabilir.

 

• Guatr hekim tarafından nasıl tespit edilir?

Nodüller guatr ve multi nodüller guatr, yani çok sayıda nodül içeren guatr, guatrların yaygın sebeplerindendir. Tiroid bezi içerisinde etrafındaki dokudan farklı olan yuvarlak, oval şekilli nodül denilen bezeler mevcuttur. Bu bozukluğu olan bireylerin, tiroit bezinde, troid genişlemesine neden olan bir veya daha fazla nodül vardır. Troid nodülü tespitinde elle muayenenin devamında kliniğimizde de uygulanan troid ultrasonu ile hastaların troid nodüllerinin sayısı, boyutu, içyapısı ve birçok özelliği tespit edilmektedir. Troid nodüllerinin %95’i iyi huyludur, sadece %5’i kötü huyludur. Riskli troid nodülünü boyut ve ultrason özelliklerine göre belirleyip, ultrason eşliğinde ince iğne aspirasyon biyopsisi dediğimiz basit bir tanısal işlem yapmaktayız.
 

• Guatrın tedavisi nasıldır ve düzenli doktor kontrolü gerektirir mi?

Guatrın tedavisi planlanırken guatrın büyüklüğü, hormon bozukluğu yapıp yapmaması, nodül varsa; nodüllerin sayısı ve büyüklüğü ve yapılan tiroit biyopsi sonucu nodülün iyi ya da kötü huylu olmasına göre ameliyat, ilaç tedavisi ya da takip kararları alınabilir. Bu nedenle guatr mutlaka doktor kontrolünde belirli aralıklarla kontrol ettirmeniz gereken bir durumdur.