Kişiler aşık olduğunda, kişisel kimliklerini, benliklerini ve ilgi alanlarını korurlar. Partnerleri her zaman onları dahil etmeden ailesi veya arkadaşları ile zaman geçirmeyi seçtiğinde tehdit edilmezler. Bu başarılar ilişki dışında olsa bile, ilişkide oldukları kişinin başarılarından mutlu ve gurur duyarlar.
Saplantılı durumda ise birbirinden ayrı olmak neredeyse imkansız hale gelir. Obsesif partner, her gün saplantılı olduğu kişiyle birlikte olmaya ve birlikte olmadıklarında kiminle birlikte olduklarını bilmeye fiziksel bir ihtiyaç duyar. Kıskançlık ve paranoya gibi olumsuz duygular ilişkiye girmeye başlar. Saplantılı kişi, partnerinin aldatıyor olabileceğinden veya yaptığı veya söylediği her şeyin bir şekilde kendisi ile ilgili olduğundan şüphelenir.
Sağlıklı aşk ve saplantılı arasındaki en temel fark: Saplantıda partnere karşı duyulan ilk baştaki aşırı heyecan ve hayranlık dolu hislerin zaman içinde saplantı derecesine varmasıdır. Saplantılı ve kuruntuya dayanan kıskançlık akıl sağlığı problemlerinin habercisidir. Aşkta güven, sevgi, aidiyet, coşku söz konusudur, takıntılı ilişkide ise bir diğerinin hayatını işgal etme, güvensizlik, kendi ihtiyacını ön planda tutma, öfke, korku ve onu yok sayma gibi duygular ön plandadır.
İlişkiyi sürdüren dinamik sevgi yerine ‘ben ne olacağım’ düşüncesidir.
Saplantının belirtileri nelerdir?
Saplantılı, sağlıklı bir aşktan bağımlılık yapan bazı özellikleri nedeniyle ayrılır. Örneğin saplantılı bir kişi sevdiği kişiyle sürekli onu düşünür ve sevdiği kişiyle her an beraber olmak için bazı uçuk davranışlar sergiler. Bu kişiler eğlenceli faaliyetlere ya da diğer sosyal ilişkilerine neredeyse hiç vakit ayırmaz ve hatta artık işlerini bile yapamayacak duruma gelebilirler. Saplantılı kişi, sevdiğini hep kendine yakın tutmak için bazı kontrol yöntemlerine başvurabilir. Bu kontrol yöntemleri, harcanan parayı ya da yenilen yemeği kontrol etmek; fiziki takip veya tacizde bulunmak şeklinde gerçekleşebilir. Saplantılı kişiler aşık oldukları kişiye sanki bir madde bağımlısı gibi davranabilirler. Buna karşılık olarak, saplantılı kişinin hedefindeki kişi saplantılı davranış ve isteklere karşı kesin çizgiler çizmekte ve sınır koymakta zorlanabilir.
Saplantılı nasıl tedavi edilir?
Saplantı teşhis etme süreçlerinde, kişide saplantı belirtilerinin yanında bazı ruhsal bozuklukların belirtileri de var mı ona bakmak ve varsa bu bozuklukların tedavisine öncelik verilmesi gerekiyor. Bu ruhsal bozukluklar mesela şizofreni, bipolar bozukluk, delüzyonel bozukluk ya da organik (bir tıbbi durumdan kaynaklanan) beyin sendromu olabilir.