Akciğerlerimiz Hakkında Kısa Bilgiler

Maksadım, hastaların kendi semptomlarını tanıyıp anlamalarını sağlamak. Çünkü çoğu hastalıkta ‘hikaye’ tanıya giden yolun yarısıdır.

Biliyor musunuz….

Akciğerlerin içindeki hava yüzey alanı, neredeyse 300 metre karelik bir tenis kortunun alanını doldurabilir!

Sağ akciğerde üç lob bulunur. Sol akciğerde ise kalbin daha fazla yer kaplaması nedeni ile sadece iki lob bulunur.

Burundan giren hava, filtrelenir ısıtılır nemlendirilir. Tüm solunum yolu boyunca akciğerleri zararlı madde , toz, partikül, kimyasallara ve mikroorganizmalara karşı koruyan savunma mekanizmaları mevcuttur.

ÖKSÜRME VE HAPŞIRMA da vücudumuzun, solunum sistemimizi potansiyel zararlı maddelerden koruma yöntemidir.

En büyük hava yolunuz olan trakea (ana nefes borusu), bronş adı verilen sol ve sağ dallara ayrılmıştır.

Bronşlar, bronşiyol adı verilen daha küçük ve daha ince tüplere bölünmüştür.

Bronşiyoller , daha sonra alveol adı verilen küçük hava kesecikleriyle sonlanır. Akciğerlerinizi bir gövdeden çıkan ağaç dalları (bronşlar) ve dallarda yapraklar (alveoller) olarak hayal edebilirsiniz.

Alveolleriniz, Karbon Dioksiti uzaklaştırırken oksijeni durmaksızın kanınıza filtre eden küçük bir hava fabrikasıdır.

Nefes aldığınızda havadaki oksijen alveollerden kana geçer. Nefes verdiğinizde de kirli gazlar dışarı atılır. Yaşam için çok önemli olan bu aktiviteye ‘gaz değişimi’ diyoruz.

Şimdi birde büyük resimden bakalım ve Akciğer Hastalıklarını bu şekilde sınıflandıralım :
Akciğer anatomisini biraz önce bahsettiğimiz gibi. 2 ayrı alana ayıralım :
1 – Hava yolları
2- Hava yollarının ucunda ve onu çevreleyen alveollerin olduğu etsi yapı.
Hava yollarını etkileyen hastalıklar Obstrüktif (Tıkayıcı), alveolları etkileyen hastalıklar restriktif (kısıtlayıcı) olarak kabaca sınıflanabilir.

Obstrüktif (tıkayıcı ) Akciğer Hastalıkları:

Obstrüktif akciğer hastalıklarında, hasta havayı ciğerlerine cekmede ve boşaltmada zorluk yaşayacaktır. Bunun nedeni genellikle hava yollarının tıkalı veya daralmış olmasıdır.
Astım
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
Amfizem
Kistik fibroz
Bronşektazi

Bu grup hastalıklara örnektir.

Restriktif (Kısıtlayıcı) Akciğer Hastalıkları

 

Kısıtlayıcı (restriktif) akciğer hastalıkları, akciğerlerin esnekliğini yok ederler. Akciğerleri iki balon olarak hayal edebilirsiniz. Nefes alma ve verme sırasında şişer ve küçülür. Akciğerin sertleşmesine yol açan hastalıklar veya akciğerin esnemesini zorlaştıran göğüs kafesi ve akciğer zarı hastalıkları bu gruptadır. Bu hastalıklar ayrıca kan akışındaki yeterli gaz değişimini de engeller. Kısıtlayıcı akciğer hastalığı olan hastalar da nefes almada zorluk yaşarlar.

Kısıtlayıcı akciğer hastalıklarına örnekler:

Akciğer fibrozisi (sertleşmesi) (İdiyopatik pulmoner fibroz (IPF), romatizmal hastalıkların akciğer tutulumları, hipersensitivite pnömonileri , alerjik pnömonler gibi..)
Zatürre
Sarkoidoz
Akciğer zarını etkileyen hastalıklar ( plevral sıvı birikimi, zar kalınlaşması, zarda kireçlenme gibi..)
Göğüs kafesi kaslarını etkileyen kas Hastalıkları ( kas distrofisi, Amyotrofik lateral skleroz (ALS) )
Omurga ve kaburga patolojileri (skolyoz, kifoz)

Astım

Astım da çeşitli etkenlerin tetiklemesi ile hava yolları daralır, hava yolu duvarı şişer ve mukus üretir. Bu sebeple hastalar , öksürük, nefes darlığı ve hırıltılı şikayetleri yaşarlar.

Astımı başlatan tetikleyiciler: alerjenler, sigara, mikroorganızmalar, kimyasal gazlar, duman, kirli hava ve hatta kişinin kendi mide asidi bile olabilir. Bazı insanlar şiddetli astım ataklarıyla mücadele ederken,
büyük bir grup, hastalıklarını hafif düzeyde ve daha az sıklıkla yaşar.

Amacımız; daima astım hastalarını alevlenmelerden korumak ve alevlenmeleri hızlı ve etkin tedavi etmektir. Solunum problemlerine, hangi spesifik alerjilerin, enfeksiyonların veya kirliliğin neden olduğunu nasıl belirleyeceklerini ve bu şekilde, şiddetli astım ataklarına yol açabilecek tetikleyicilerden proaktif olarak nasıl kaçınacaklarını öğrenebilirler.

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), Amfizem

KOAH ‘ da aynı astımda olduğu gibi hava yolları daralır, hava yolu duvarı kalınlaşır sertleşir, balgam üretimi çok artar. Artan balgam hava yollarını tıkar. Amfizem tipinde ek olarak gaz değiştokuşunun sağlandığı alveoller parçalanır ve sonuçta kişi nefes darlığı, balgam , hırıltı ve öksürürk yakınmaları yaşar. Astımdan farklı olarak ne yazık ki bu hasarlar geri dönüşü olmayan şekildedir.

Sigara, en sık ve önemli sebeptir. Ayrıca mesleki sebepler de KOAH gelişiminde etken olmaktadır.
Sigara içiyorsanız, KOAH için yüksek riskli bir grupta olduğunuzu hatırlatmak zorundayım. İster yoğun bir sigara içicisi olun, ister arada bir için , sigara içmek hala bu hastalığın ana nedeni !!!!

Akut bronşit

Genel olarak bir virüsün neden olduğu akut bronşitte, bronşların iltihaplanır ve tahriş olur. Asit reflü, bakteriyel enfeksiyon veya kimyasal tahriş ediciler de akut bronşite neden olabilir. Akut bronşitte de diğer akciğer patolojilerine benzer şekilde. Öksürük , hırıltı duyma, balgam ve göğüste ağrı sık görülen semptomlardır.

Bronşektazi

Kalıtsal sebepler (kistik fibroz gibi) veya geçirilmiş akciğer enfeksiyonlarının etkisi ile bronşların geri dönüşsüz bir biçimde genişlemesi , girintili çıkıntılı bir hal almasıdır. Bu durum fazla miktarda balgam üretimine ve bu balgamın hava yollarını tıkaması ile öksürük, bol miktarda balgam çıkarma ve aynı astımı taklit eder şekilde hırıltı ve nefes darlığına , zaman zaman da balgamla birlikte kan tükürmeye yol açabilir. Viral ya da Bakteriel Mikroorganizmaların etkisi İle zaman zaman bu yakınmalar artabilir. Bu dönemlerde hekiminizin Önerdiği antibiyotik, Balgam sökücü nefes açıcı ilaçlar rahatlamanızı sağlayacaktır. Balgam drenajının solunum fizyoterapisi,ekspektoran mukolitik ilaçlar ve postüral drenaj yöntemleri ile sağlanması tedavinin ana prensiplerinden biridir.
Koruyucu aşılamalar da diğer planlanması gereken. Önemli bir unsurdur.

Pnömoni

Akciğerlerimizin, bir mikroorganizma (bu bir virüs, bakteri veya mantar olabilir) ile iltihaplanması durumuna pnömoni (zatürre) diyoruz.
Öksürük, balgam, ateş yüksekliği, halsilik, iştahsızlık, başağrısı, göğüs ağrısı en sık semptomlarıdır. Ancak öksürük, balgam ve ateşin olmadığı zatürrelerde yaşanabilir. Atipik zatürre olarak adlandırılan bu tip tabloları hekiminiz, muayene, labaratuvar ve radyolojik yöntemleri kullanarak teşhis ve tedavi edecektir.

Tüberküloz (verem)

Ne yazık ki ülkemiz verem hastalığı yaygınlığı yönünden dünyada üst sıralarda. Verem, Mycobacterium tüberkülozis adı verilen mikroorganızma tarafından akciğerin iltihaplanması hastalığıdır. Hem çocukluk çağında hem de erişkinlikte kişileri hasta edebilir.

Çocukluk çağı ve erişkin tüberkülozun hem klinik hem de radyolojik bulguları birbirinden çok farklıdır. Özellikle Tüberküloz basili ile enfekte olan kişilerin bağışık sisteminin zayıflaması halinde basil uyanır aktive
olur ve akciğerde hastalığı başlatır. Veremde de aslında şikayetler diğer akciğer hastalıklarından çokta farklı değildir. Öksürük, kilo kaybı, yorgunluk, gece terlemesi, akşamları yükselen ateş hali tüberküloz araştırılmalıdır.

Kistik fibroz

Kistik fibroz kalıtsal bir hastalıktır. Kistik fibrozlu hastalarda bulunan kusurlu bir gen, doğrudan mukus, ter ve sindirim sıvılarının yoğun, yapışkan ve fazla olmasına neden olur. Bu salgılar, akciğerin hava yollarını tıkayarak nefes almayı zorlaştırır.

Akciğer Kanseri

Canlıyı oluşturan hücreller de doğuyorlar, gelişiyorlar ve zamanları dolunca ölüyorlar. Hücrelerin aşırı çoğalması ve kontrolsüz hücre ölümü kanser gelişimine. Bu arsız kanser hücrelerı sağlam dokuya zarar verir ve dokuları istila eder. Kabaca Hücrelerin sağlıklı doğum, yaşam ve ölüm döngüsünün bozulmasına neden olan sebeplerdir kanserin nedeni.

En önemli kanserojenler:
sigara, kimyasallar, radyasyon, mesleki ve çevresel maruziyetler, beslenme şekli, stres sayılabilir.
Tabi birde genlerimiz. Kanser. Gelişimine yatkın bir Genetik koda sahip kalıtsal yapıyı , kanserojenik maddeler ile karşı karşıya bırakmak riskleri katlıyor.
Sigara, akciğer kanseri yaptığı kanıtlaşmış en önemli unsur.
Akciğer kanseri, hala dünyada en yaygın görülen kanserdir. Erken teşhis akciğer kanserinde de.
Hayat kurtarıcı. Sigara içmemek ve her yıl düzenli akciğer kontrollerini yaptırmayı atlamamak gerekiyor.