UYARICI İŞARETLERİN BİLİNMESİ: Tütün bütün ölümlerin en çok önlenebilir nedenidir. Her yıl ABD’de 200.000’den fazla insan sigara ile ilişkili hastalıklardan ölmektedir. Türkiye’de çok yaygın olan sigara kullanımı ile bu oranların daha da yüksek olduğu söylenebilir. Baş ve boyun bölgesi kanserleri erken yakalanırsa tedavi edilebilirler. Baş-boyun kanserlerinin erken belirti vermesi özelliği, erken tanı konulabilmesini sağlar. Muhtemel uyarıcı işaretleri bilmeli ve doktorunuzu mümkün olan en kısa zamanda uyarmalısınız. Baş-boyun kanserlerinin başarılı tedavisinin erken teşhise bağlı olduğunu unutmayın. Uyarıcı bir takım belirtilerin bilinmesi baş-boyun kanserinde yaşamımızı kurtarır. NELERİ GÖZLEMLEMELİYİZ? BOYUNDA BİR ŞİŞLİK: Baş-boyun kanseri genellikle vücutta herhangi bir yere yayılmadan önce boyunda lenf düğümlerine yayılır. Boyunda 2 haftadan uzun sürede geçmeyen şişlikler mümkün olan en kısa zamanda bir doktor tarafından görülmelidir. Tabii ki, tüm şişlikler kanser demek değildir. Ancak şişlik ağız, gırtlak, guatr kanseri, bazı lenf kanserleri ve kan kanserinin ilk belirtisi olabilir. Böyle şişlikler genellikle ağrısız ve gittikçe büyüme eğilimindedir. SES DEĞİŞİMİ: Pek çok gırtlak kanseri ses değişimine neden olur. 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı yada ses değişimleri doktorunuzu görmeniz açısından sizi uyarmalıdır. Bir KBB ve baş-boyun uzmanı; ses tellerini kolay ve ağrısız yöntemlerle muayene edebilir. Her ne kadar pek çok ses değişikliğinin nedeni kanser değilse de işi şansa bırakmamalısınız. Eğer ses kısıklığınız 2 haftadan uzun sürerse gırtlak kanseri olmadığınızdan emin olmalı ve doktorunuza gitmelisiniz. DUDAKTA BÜYÜME: Dil ve dudak kanserlerinin çoğu geçmeyen yara ve şişliğe neden olur. Yara ve şişlikler iltihaplanmadıkça ağrısızdır. Kanama görülebilirse de sıklıkla hastalığın ileri dönemlerine kadar ortaya çıkmaz. Yara yada şişlik boyundaki bir kitleye eşlik ederse bu son derece ciddiye alınmalıdır. Diş doktorunuz yada doktorunuz biyopsi (doku örnekleme testi) gerekip gerekmediğini değerlendirip bu işlem için sizi bir baş-boyun cerrahına sevk edebilir. KANAMA: Bu sıklıkla, kanser haricinde bir nedene bağlıdır. Bununla beraber ağız, burun, boğaz ve akciğer tümörleri kanamaya neden olabilirler. Birkaç günden fazla bir süre tükürük veya balgamda kanama görülürse doktora görünmelisiniz.   YUTMA PROBLEMLERİ: Boğaz ve yemek borusu kanserleri katı gıdaların ve bazen sıvıların yutulmasını zorlaştırır. Gıda belli noktada batma hissi uyandırıp ya mideye gider yada ağızdan gelir. Bu durumda bir doktora başvurmalısınız. Genellikle X ışınlı baryum yutma filmi yada yutturulan bir tüp yoluyla(endoskopi) yemek borusunun direkt muayenesi ile neden ortaya konur. CİLTTEKİ DEĞİŞİKLİKLER: Baş-boyunda çok sık karşılaşılan deri kanseri erken başlanan tedaviye iyi yanıt verir. En sık alın, yüz, kulak gibi cildin güneşe maruz kaldığı yerlerde görülürse de cildin herhangi bir yerinde olabilir. Deri kanseri sıklıkla küçük, soluk bir yara şeklinde başlar; yavaş büyür ve ortasında gamze şeklinde bir çukur ve hatta ülser oluşur. Bu alanın bir kısmı iyileşirken daha büyük bir bölümü ülsere kalır. Bazı deri kanserlerinde renk değişimi görülür. Baş-boyunda görülen diğer kanser tipleri arasında; yassı hücreli kanser ve habis melanom sayılabilir. Yassı hücreli kanserlerin bir bölümü alt dudak ve kulakta görülür. Deri kanserine benzer ve erken teşhis edilip uygun tedavi edilirse genellikle daha tehlikeli hale gelmez. Dudakta, yüzde, kulakta iyileşmeyen bir yara varsa hemen doktora baş vurun. Habis melanom klasik olarak ciltte koyu mavi siyah renkli değişime neden olur. Bununla beraber herhangi bir bendeki büyüklük, renk değişikliği, kanamanın başlaması da birer sorundur. Yüz ve boyundaki özellikle ve şekil bakımından değişiklik gösteren mavi siyah renkli bir leke varlığında, mümkün olduğunca çabuk bir şekilde bir deri hastalıkları uzmanına yada başka bir doktora baş vurulmalıdır. DEVAM EDEN KULAK AĞRILARI Yutkunma esnasında kulak ve etrafında oluşan ağrılar boğazda büyüyen tümöre yada enfeksiyona bağlı olabilir. Böyle bir şikayet; yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı yada boyunda bir şişlik ile beraberse daha da dikkat çekicidir. Bu bulguların en kısa zamanda bir KBB uzmanı tarafından da değerlendirilmesi gereklidir. BAŞ-BOYUN KANSERLERİNDE YÜKSEK RİSKİN TANIMLANMASI Baş-boyun kanserlerinin %30 kadar bir kısmı sigara kullanımı ve alkol gibi spesifik faktörlere uzun süre maruz kalmayla yakın ilişkilidir. Sigara ve içki kullanmayan erişkinlerde ağız ve boğaz kanserine neredeyse hiç rastlanmaz. Uzun süreli güneş ışığına maruz kalma dudak kanserleri ile ilişkilidir ve cilt kanserinin en büyük nedenidir. NE YAPMALISINIZ? Tarif edilen tüm belirti ve bulgular kanser olmayan durumlarda da var olabilir. Aslında çoğu zaman bu şikayetler kanser dışındaki diğer bazı durumlarda da görülebilir. Fakat bunu daha iyi bir muayene yaptırmaksızın söyleyemezsiniz. Bu nedenle şikayetlerin varlığında doktorunuza gidin ve emin olun. UNUTMAYIN Kİ! Baş-boyun kanserinin erken teşhisi ile tedavinin başarısı arasında çok büyük bir ilişki vardır. Buradaki tıbbi önerilerin çok sayıda insana ulaşmasıyla tedavi oranlarının yükseleceğine inanıyoruz. Baş-boyun kanseri ile ilgili bir belirtinin varlığından şüpheleniyorsanız hemen doktora gidin.