Çocuklarda idrar kaçırma durumunu kaç yaşından itibaren ve hangi şartlarda üzerinde durulması gerekir? İdrar kaçırma çocukluk döneminin en yaygın kronik sorunudur. Çocukların günlük yaşamlarını, özgüvenlerini olumsuz etkiler Özellikle yaşla bildikte bu olumsuz etkilenme daha da artar. Bu nedenle idrar kaçırma ortaya çıktığında bunun uygun yaklaşımlarla tedavisi önemlidir. Çocuklar ilk 1-2 yaşlarından itibaren idrar kesesinin doluluğu hissedilebilirler ve işemelerini yavaş yavaş bilinçli ya da bilinçsiz olarak ertelenebilmeye başlayabilirler. Gene de beş yaşına kadar zaman zaman altını ıslatma görülebilir. Beş yaşın altında görülen idrar kaçırmalar “tuvalet eğitiminin gecikmesi” olarak değerlendirilir. Çocuğun uygun tuvalet eğitimi alması için anne babanın uygun tutumları ve desteği sağlamaları açısından yönlendirilir. Enürezis ya da idrar kaçırma, çocuklarda sık görülür. İdrar kaçırma 5-7 yaş arası her 10 çocuktan birinde görülürken ergenlik döneminde bu oran azalır (%1-2’ye düşer). Enürezis, 5 yaşından büyük çocukların, tekrarlayıcı şekilde, istemsiz olarak ya da isteyerek gece yatağına, gündüz elbiselerine idrar kaçırması olarak tanımlanır. İdrar kaçırma bazen gece, bazen gündüz bazen de hem gece hem gündüz görülür. Uygun yaklaşımlar ve tedavi ile idrar kaçırma düzelir. İdrar kaçırmanın nedenleri nelerdir? İdrar kaçırmanın en önemli nedeni genetik yatkınlıktır. İdrar kaçırması olan çocukların yarısının ebeveynlerinde ya da akrabalarında idrar kaçırma vardır. Yine mesane ile ilgili sorunlar, gece idrar üretiminin bu çocuklarda fazla olması, uyku sorunlarının olması, mesaneleri dolduğunda uyanamamaları önemli nedenlerindendir. Daha az sıklıkla diyabet, idrar yolu enfeksiyonu gibi tıbbi sorunlar idrar kaçırmaya neden olabilir. Genetik yatkınlıkla beraber çocukların yaşadıkları stresli yaşam olayları, idrar kaçırmanın başlamasına ve sürmesine neden olabilir. En sık nedenlerden biri kardeş doğumudur. Tuvalet eğitimini tamamlamış bir çocuk, eve gelen yeni bebeğe gösterilen ilgi ile beraber kardeş kıskançlığı nedeniyle idrar kaçırmaya başlayabilir. Genellikle geçici olan bu durum, çocuk gerçekten yeterli ilgi görmediği ihmal edildiği durumlarda ise devam eder.  Yine anne babanın çatışması, boşanması, okula başlama, hastane yatışları, yeni bir çevreye taşınma, fiziksel ve cinsel istismar, kayıplar çocuklarda idrar kaçırmanın nedeni olabilir. Başlangıçta yapılan tuvalet eğitiminde yapılan hatalar ileride idrar kaçırma konusunda ektili oluyor mu? Çocuklar yaşla beraber farklı dönem özellikleri gösterirler. Tuvalet eğitimi için en uygun zaman çocuğun idrar yapmayı erteleyebilme becerisinin gelişmeye başladığı 1,5 yaş civarıdır. Bu dönem aynı zamanda çocuğun yürümeye, konuşmaya başladığı, çok meraklı olduğu, etrafı kurcaladığı bir dönemdir. Bu dönem aynı zamanda çocuğun inatçılık, bağımsızlık özelliklerinin de geliştiği de bir dönemdir. Tuvalet eğitimi ile ilgili tutumlar önemlidir. Bu dönemde ebeveynlerin çocuğun tuvalet eğitimine ve diğer davranışlarına yönelik eleştirel, uyarıcı, kontrol edici yaklaşımları çocukla aralarında bir çalışmaya ve inatlaşmaya yol açar. Çocuk, ebeveynin tuvalet eğitimindeki baskıcı, uyarıcı tutumlarına karşı tuvaletini kendi istediği zamanda yapma, tutma şeklinde tutum geliştirir.   Tuvalet eğitiminin erken ya da geç başlanması idrar kaçırmanın nedenlerindendir. İçinden geçtiğimiz pandemi süreci çocukları bu anlamda nasıl etkiledi? Pandeminin başından itibaren, çocuklar okula gidemediler, günlük rutinleri çok değişti. Kavramaya çalıştıkları, kaygılandıkları bir salgın hastalık süreci yaşadılar. Bu onların ruhsal durumlarını olumsuz etkiledi. Salgın döneminde çocuklarda gündüz ve gece idrar kaçırmada oranında da bir artış görüldü. Çiç kaçırmadaki bu artışın, çocuklarda salgınla beraber daha fazla görülen kaygı ve moral bozukluğunun etkisinin olduğu açıktır. Çocuğun günlük rutinlerin değişmesinin, fiziksel aktivite düzeyindeki azalmanın, ekran başında zaman geçirirken daha fazla sıvı tüketmenin ve uyku düzenlerindeki değişikliklerin de idrar kaçırmada rol oynayabileceği unutulmamalıdır. İdrar kaçırma sorunu ortaya çıktığında ailenin tutumu nasıl olmalı? İdrar kaçırma tüm ailenin yaşamını zorlaştırır. Aile içi stres artar. Ebeveynler üzgün,  stresli, gergin ve kızgın olabilirler. Ebeveynler idrar kaçırma sorunlarının yönetilmede ve iyileştirilmede etkili tedavilerin olduğunu bilmelidirler. Çocuklarına ne kadar uyarıda bulunduklarını, kontrol ettiklerini, inatlaştıklarını gözden geçirmelidirler. İdrar kaçırma sorununu, tüm ilişkilerdeki temel etkileşim ve çatışmanın merkezi haline getirip getirmediklerine bakmalıdırlar. Ebeveynlerin yaklaşımında idrar kaçırmanın çocuğun utandığı şekilde dile getirilmemesi, ceza verilmemesi önemlidir. Çocuk idrarini tutamamaktan dolayı çok üzülmüş ve utanmış olabilir. Ebeveynler sakin ve sabırlı olmalıdırlar. Çocuğun hazır olduğu aşamalardan başlayarak tuvalet eğitiminde acele etmeden denemeler yapılmasını desteklemelidirler. İdrar kaçırmanın tedavisi var mı? Bu süreçte nasıl bir tedavi yolu izliyoruz? Evet, idrar kaçırmanın tedavisi var. Öncelikle idrar kaçırmaya tıbbi bir hastalığın neden olup olmadığının ayırt edilmesi önemlidir. Tuvalet alışkanlığının gelişimine çocuğun aktif olarak katılması sağlanmalıdır. İdrar eğitimi için çocuğun hazır olduğu yapabileceği ödevler planlanır. Yapabileceği ödevler motivasyonunu artıracaktır. Çocuğun, tuvalete gitme, kuru kalkma şeklindeki tuvalet alışkanlıkları için çizelge tutması istenir. Kuru kalınan zamanlar için ödüllendirilir.  Çocuğun akşam aldığı sıvı miktarının düzenlenmesi, yatmadan önce tuvalete gitmesi, yattıktan sonra tuvalete kaldırma önerilir. Davranışçı yaklaşımlarla berber gerekli olduğunda alarm cihazı ya da farmakolojik yaklaşımlar idrar kaçırmanın tedavisinde etkin tedavi yöntemleri olarak kullanılır. Tedavi edilmezse idrar kaçırma ileride başka sorunlara yol açar mı? Kendiliğinde düzelen olgular olmakla birlikte idrar kaçırmanın bir kısmı düzelmeden devam eder. İdrar kaçırma çocuğun, gencin ve ailesinin yaşam kalitesini bozan bir sorun haline gelir. İdrar kaçıran çocuklar ebeveynleri tarafından uyarılır, suçlanır, zaman zaman ceza alabilir ya da fiziksel şiddete maruz kalabilirler. Genellikle diğerleri tarafından fark edilme kaygısı, sosyal olarak dışlanma, küçük düşürülme, utandırılma şeklinde zorluklar yaşarlar Bu çocuklarda özgüvende azalma, arkadaş ilişkilerinde sorunlar,  sosyal uyumda sorunlar, davranış problemleri ortaya çıkabilir. İdrar kaçırma sorunu devam ettikçe, yaşla beraber daha fazla kaygı bozuklukları, soyal fobi, depresyon, davranış sorunları tabloya eklenebilir. Bu nedenle idrar kaçırma sorununa erken dönemde tedavi desteği alınması şimdi ve ileride ortaya çıkabilecek ruhsal sorunları önleme açısından da önemli hale gelir.