DİŞ ETİ HASTALIKLARI

    Diş fırçalama ve diş arası temizliği gibi kişisel hijyen uygulamalarının yapılmadığı veya etkin bir şekilde yapılmadığı durumlarda diş yüzeylerinde, diş eti kenarlarında ve dişeti cebi içerisinde bakteri plağı birikimi ve diş taşı oluşumları meydana gelir. Bu yapıların neden olduğu iltihabi durum diş eti ile sınırlı ise gingivitis, dişi çevreleyen ve destekleyen kemik dokuyu da etkilediyse periodontitis olarak adlandırılır.

​

Diş eti hastalıkları (periodontal hastalık), dişi değil dişi çevreleyen ve destekleyen dokuları etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Hiç çürüğü olmayan dişler bile bu hastalık nedeniyle kaybedilebilir. Periodontal hastalıklar bir veya birçok dişi etkileyebilen; çocuklarda, büyüme çagındaki bireylerde, erişkinlerde ve yaşlılarda görülebilen toplumdaki en yaygın kronik hastalıklardır. Genellikle ağrısız seyrettiği için belirtileri hasta tarafından zor farkedilir ve çoğu vakada hekime geç müracaat edilir.

Diş çevresi destek dokular; diş eti, diş kökü, çene kemiği ve dişin kökünü çene kemiğine bağlayan liflerdir ve bu yapı “periodonsiyum” adını alır. Enfeksiyonun sadece diş etini etkilediği durumlar “gingivitis” olarak isimlendirilir. Gingivitisin belirtileri; kırmızı, şiş, parlak, yumuşak kıvamlı ve kolay kanayan diş etidir. Kanama en önemli belirtidir.

Daha ileri olgularda diş eti ile birlikte yukarıda belirtilen diğer dokuların da etkilendiği durumlar “periodontitis” olarak tanımlanır. Periodontitisin belirtileri; diş etinde kanama, kırmızı/mavimsi-morumsu renk değişikliği, diş eti çekilmesi, diş eti büyümesi, dişlerde yer değiştirme, aralanma, uzama, sallanma, abse oluşumu, hassasiyet ve kötü ağız kokusudur. Ağrı genellikle abse oluşumu ile birlikte görülür. Sonuçta periodonsiyumda enfeksiyon, estetik bozukluk, çiğneme kaybı ve yapılacak protezleri taşıyamayacak hastalıklı ve desteği azalmış bir alt yapı meydana gelir.

Periodontal hastalık tipleri nelerdir?

Periodontal hastalığın tipi periodontal tedavinin başarısını etkileyen önemli bir faktördür. Pek çok periodontal hastalık tipi vardır. En sık görülenler şunlardır:

Gingivitis

Periodontal hastalıkların en hafif seyreden şeklidir. En önemli nedeni mikrobiyal dental plaktır. Diş etinde ödem, kırmızı renk, parlaklık, fırçalama sırasında veya kendiliğinden kanama ve ağız kokusu ile farkedilir. Bu dönemde ağrı ya hiç yoktur, ya da çok azdır. Gingivitis tedavi ve doğru ağız bakımı ile tam olarak tedavi edilebilir. Ayrıca, diş etine batan cisimler de diş etinde abse ve akut ağrı meydana getirirler.

Kronik periodontitis

En sık görülen periodontitis tipidir. Erişkin yaştaki bireylerin çoğunda mevcuttur. Çok yavaş ilerler, belirtileri geç ve zor farkedilir veya normal zannedilerek önemsenmez. Bu nedenle bazen tedavide geç kalınmış olunabilir. Dişi çevreleyen destek dokuların enfeksiyonu ve yıkımıdır. Sırasıyla diş eti, diş etini dişe bağlayan ve diş kökünü diş kemiğine bağlayan lifler ve diş kemiği eriyerek cep meydana gelir. Diş eti altındaki kök yüzeyi üzerinde mikrobiyal dental plak ve diş taşları, aynı zamanda cep boşluğu içinde bakteriler ve yiyecek artıkları birikerek ve çoğalarak bu enfeksiyonun daha derin dokulara ilerlemesine ve dişin kemik desteğinin azalmasına neden olur. Belirtileri; koyu kırmızı, morumsu diş eti rengi, diş eti çekilmesi/büyümesi, dişlerde aralanma, uzama, dönme, sallanma, fonksiyon bozukluğu, dişler arasına ve cepler içine yiyecek artıklarının dolması, abse oluşumu, ağız kokusu, estetik bozukluk olarak sıralanabilir. Başlangıç ve orta düzeydeki kronik periodontitis cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilirken, ileri düzeydeki kronik periodontitis ilave cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Diyabet gibi bazi sistemik hastalıklar ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar, stres ve sigara gibi faktörler kronik periodontitisin şiddetini ve tedaviye verdiği yanıtı etkiler.

Agresif periodontitis

Daha az sıklıkla ama daha şiddetli şekilde ve genç bireyleri etkileyen periodontitis tipidir. Bu durum kalıtsal da olabilir. Bireyler sistemik olarak sağlıklıdır. Yerel ve yaygın olmak üzere 2 tipi vardır. Yerel tipinde diş eti ile ilişkili klinik belirtiler az, ama cep derinliği ve kemik yıkımı ileri boyuttadır. Yaygın tipinde ise, hem klinik belirtiler de fark edilebilir düzeydedir hem de kemik kaybı daha çok sayıda dişi etkilemiştir. Tedavisi kronik periodontitise göre daha zor ve karmaşıktır.

Sistemik hastalıklarla birlikte görülen periodontitisle

Periodontitis; bazı kan hastalıkları, metabolik hastalıklar, genetik hastalıklar ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkların ağız içi belirtisi olarak da görülebilir. Tedavisi tip doktoruyla beraber yürütülür.

Nekroz oluşturan periodontal hastalıklar

Dişler arasını dolduran üçgen şeklindeki diş etinin tepesinden başlayarak diş etinin yok olmasına(nekroz) ve tedavi edilmediğinde ilerleyerek kemik erimesine yol açan periodontal hastalıklardır. Sigara içenlerde, psikolojik stres altında olanlarda, ağız hijyeni çok kötü olanlarda, AIDS hastalarında daha sıklıkla görülür. Hastalar şiddetli ağrıdan şikayet ederler.

Diş eti absesi ve periodontal abseler

Diş etine batan yabancı maddeler diş etinde abse meydana getirir. İlgili bölgede kırmızı renk, şişlik ve hassasiyet vardır. İleri kemik erimesi olan ve tedavi edilmemiş vakalarda ise periodontal cep içindeki bakteri sayısının artması ile derin dokuları etkileyen periodontal abseler meydana gelir. Ağrı, şişlik, kırmızı - morumsu renk, kanama, cerahat akışı gibi belirtiler gösterir.