Tüm insanlar için temel duygusal gerekliliktir. Kendimize biçtiğimiz “öz değerimiz” oranında “özgüvenimiz” vardır. Yaşantımızın ilk yıllarından itibaren kendimize bir kimlik oluşturur, sonra bu kimliğe bir değer kazandırırız Kim olduğumuzu tanımlar sonrasında bu kimliğin sevip, sevmediğimiz özelliklerine karar veririz. İşte özgüven sorunu burada, bizim yargı gücümüzün sonucunda ortaya çıkar. ÖZGÜVEN GELİŞİMİ Özgüvenin gelişiminde özellikle çocukluk döneminin ilk yıllarında anne tutumları, yetiştirme biçimi çocuğun kendisi hakkındaki duygularının oluşumunda ve özgüvenin derecesinde oldukça derece önemlidir. Daha sonra çocuk çevresinden aldığı tepkiler doğrultusunda kendine ilişkin olumlu ya da olumsuz bir benlik algısı edinir. Ebeveynlerden biri aşırı derecede eleştirel ve yüksek beklentili, mükemmeliyetçi ise ya da aşırı korumacı ve bağımsızlığı engelleyiciyse, Çocuğun kendine ilişkin duygu ve yargısı; yeteneksiz, yetersiz ve değersiz olduğudur. Sevgi gören, Gereksinim duyduğu ilgi ve yakınlığı bulan, Fikirlerine değer verilip ve önemsenen, Güven duyulan ve sorumluluk verilen, İyi yaptığı şeyler için övülen, gurur duyulan, Yaptığı hatalarda doğru yönlendirilen, Sahip olduğu özellikleriyle kabul edilen çocuğun özgüveni gelişir. Sevildiğini, önemsendiğini hissetmeyen, Beklediği yakınlık ve ilgiyi göremeyen, Sürekli eleştirilen ve olduğu gibi kabul edilmeyen, Sürekli başkalarıyla kıyaslanan çocuk Kendini değersiz hisseder ve özgüveni gelişmez. Bu çocuklar; yaşadığı aile, çevre, okul ve toplum içinde çeşitli sorunlara neden olur. GÜVEN-GÜVENSİZLİK NE ZAMAN OLUŞUR? Gelişimsel olarak bebeğin 0-12 ay sonuna kadar olan dönem içinde güven ya da güvensizlik diye adlandırılan bir evreden geçtiği bilinir. 1-3 yaş arasındaki dönemde duygusal ve kişilik gelişimi belirgin olarak görülür. Özerklik evresi olarak tanımlanan bu dönem, çocuğun anne bağımlılığından uzaklaşıp ayaklar üzerinde durabildiği ve her şeyi keşfetmeye çalıştığı bir dönemdir. Bu dönemde eğer çocuk sürekli cezalandırılır ya da kızgınlık ifadeleri altında kalırsa ya da aşırı koruyucu bir ebeveyn tarafından bağımsızlaşmasına ya da keşfetmesine izin verilmezse eziklik hisseder ve utanç yaşar. Anne baba bu yıllarda çocuğun kendi kendine kontrol etme isteğini olumlu yönde etkilerse, izin verirse ve destekleyici olursa, çocuk özerklik içinde güven duygusu kazanabilir. ÖNERİLER Onunla ilgili duygularınızda açık olun ve onun duygularına önem verin. Çocuğunuzun gerçek kapasitesinin farkında olun. Davranışlarınızla ona model olun. Çocuğunuzun yanlışlarını, onu suçlamadan ve onun tüm kişiliğini eleştirmeden tartışın. Ondan beklentileriniz onun yaşına ve seviyesine uygun olsun. Çocukların birbirlerinden farklı olduklarını ve her çocuğun kendine özgü bir yeteneği olduğunu unutmayın. Çocuğunuza yaşına uykun sorumluluklar verin. Onun her şeyine değer verdiğinizi ve takdir ettiğinizi belirtin. Çocuğun basit tercihler yapmasına izin verin ve tercihlerine saygı duyun.