Abdominal Aorta Anevrizması (AAA), vücudun en büyük atardamarı olan aortun karın bölgesindeki bölümünde oluşan balonlaşmadır. Zamanla büyüyebilen bu anevrizmalar, yırtılması halinde hayati risk taşır ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Geleneksel açık cerrahiye göre daha az invaziv bir yöntem olan stent greft yerleştirilmesi, son yıllarda AAA tedavisinde önemli bir seçenek haline gelmiştir. Bu makalede, abdominal aorta anevrizmasında stent greft uygulamasının ne olduğu, nasıl bir süreç izlediği, olası riskleri ve iyileşme dönemi hakkında kapsamlı bilgiler bulacaksınız. Amacımız, bu karmaşık konuyu anlaşılır bir dille açıklayarak hem hastaların hem de yakınlarının merak ettiklerini yanıtlamak.

Abdominal Aorta Anevrizması (AAA) Nedir ve Stent Greft Ne İşe Yarar?

Aort, kalpten çıkan ve oksijen açısından zengin kanı tüm vücuda taşıyan ana atardamardır. Abdominal Aorta Anevrizması, bu damarın karın bölgesindeki duvarının zayıflaması sonucu genişlemesi ve balonlaşması durumudur. Genellikle hiçbir belirti vermez ve rutin kontroller sırasında tesadüfen fark edilebilir. Ancak büyüdükçe yırtılma riski artar ki bu durum iç kanamaya yol açarak ölümcül olabilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 65 yaş üzeri erkeklerde görülme sıklığı artmaktadır. Bu konuda daha fazla bilgi için Wikipedia'nın Abdominal Aort Anevrizması sayfasına bakabilirsiniz.

Stent Greft Teknolojisi

Stent greft, metal bir kafes (stent) ile kaplanmış sentetik bir kumaş tüpünden oluşan özel bir tıbbi cihazdır. AAA tedavisinde kullanıldığında, anevrizmatik bölgeye yerleştirilerek kanın doğrudan bu cihazın içinden akmasını sağlar. Böylece zayıflamış damar duvarına uygulanan basınç ortadan kalkar ve anevrizmanın yırtılma riski minimize edilir.

Stent Greft Yerleştirme Süreci

Endovasküler Anevrizma Onarımı (EVAR) olarak da bilinen stent greft yerleştirme işlemi, genellikle genel veya lokal anestezi altında gerçekleştirilir ve açık cerrahiye göre daha kısa iyileşme süreleri sunar. İşte bu sürecin ana adımları:

Ameliyat Öncesi Hazırlık

• Kapsamlı Değerlendirme: Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir, anevrizmanın boyutu, şekli ve konumu hakkında detaylı bilgi edinmek için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) görüntülemesi yapılır.
• Anestezi Konsültasyonu: Anestezi uzmanı, hastanın ameliyat sırasında ve sonrasında konforu için en uygun anestezi türünü belirler.
• İlaç Yönetimi: Kan sulandırıcı ilaçların kullanımı geçici olarak durdurulabilir veya ayarlanabilir.

Ameliyatın Uygulanması

İşlem, genellikle bacak damarlarından (femoral arterler) yapılır. Kasık bölgesinde küçük bir kesi açılarak, özel bir kateter yardımıyla stent greft, röntgen görüntüleme rehberliğinde dikkatlice anevrizmatik bölgeye ilerletilir. Doğru konuma ulaşıldığında, stent greft açılır ve aort duvarına sabitlenir. Bu sayede kan akışı, anevrizmalı bölgeyi pas geçerek greftin içinden devam eder ve anevrizmanın genişlemesini ve yırtılmasını önler.

Potansiyel Riskler ve Komplikasyonlar

Her tıbbi işlemde olduğu gibi, stent greft yerleştirilmesinde de bazı riskler ve potansiyel komplikasyonlar bulunmaktadır. Bunlar genellikle açık cerrahiye göre daha az görülse de, hastaların bilgilendirilmesi önemlidir.

• Endoleak: Stent greft ile damar duvarı arasında kan sızıntısı olması durumudur. Bu, en sık görülen komplikasyonlardan biridir ve anevrizmanın genişlemesine devam etmesine neden olabilir. Ek müdahale gerektirebilir.
• Greft Migrasyonu: Stent greftin zamanla yerinden kayması.
• Enfeksiyon: Her cerrahi işlemde olduğu gibi, işlem bölgesinde enfeksiyon riski bulunur.
• Böbrek Fonksiyon Bozukluğu: İşlem sırasında kullanılan kontrast madde nedeniyle böbrekler üzerinde geçici veya kalıcı etkiler görülebilir.
• Damar Hasarı: Kateterin ilerletildiği damarlarda hasar oluşması.
• Bacakta İskemi: Bacak damarlarına giden kan akışının bozulması.

Bu riskler hakkında daha detaylı bilgi ve EVAR prosedürü için Cleveland Clinic'in Endovasküler Anevrizma Onarımı (EVAR) sayfasına göz atabilirsiniz.

İyileşme Süreci ve Sonrası

Stent greft yerleştirilmesi sonrası iyileşme, açık cerrahiye göre genellikle daha hızlıdır. Ancak tam iyileşme ve uzun süreli başarı için dikkatli bir takip şarttır.

Hastane Dönemi

Hastalar genellikle birkaç gün hastanede kalır. Bu süreçte ağrı kontrolü yapılır, genel durumları izlenir ve olası komplikasyonlara karşı tedbirler alınır. Yürüyüş gibi hafif aktivitelere erken dönemde başlanması teşvik edilir.

Evde İyileşme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Eve döndükten sonra hastaların birkaç hafta ağır kaldırmaktan, zorlayıcı egzersizlerden kaçınmaları önerilir. İşlem bölgelerindeki yara bakımı önemlidir. Doktorun talimatlarına uymak, ilaçları düzenli kullanmak ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak (sigarayı bırakmak, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak) uzun vadeli başarı için kritik öneme sahiptir.

Uzun Süreli Takip

Stent greft uygulamasının başarısını değerlendirmek ve olası komplikasyonları erken tespit etmek için düzenli kontroller hayati önem taşır. Genellikle ilk yıl içinde daha sık olmak üzere, belirli aralıklarla BT taraması veya ultrason gibi görüntüleme testleri yapılır. Bu takipler, greftin yerinde ve işlevsel olduğundan emin olmak için gereklidir.

Sonuç

Abdominal Aorta Anevrizmasında stent greft yerleştirilmesi, modern tıbbın sunduğu etkili ve minimal invaziv tedavi yöntemlerinden biridir. Açık cerrahiye kıyasla daha kısa hastane yatışı, daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme gibi avantajlar sunar. Ancak her tıbbi işlemde olduğu gibi, bu tedavinin de potansiyel riskleri vardır ve uzun süreli başarı, hasta uyumu ve düzenli doktor takibi ile doğrudan ilişkilidir. Eğer AAA tanısı aldıysanız veya risk grubundaysanız, uzman bir kalp ve damar cerrahı ile görüşerek sizin için en uygun tedavi seçeneğini detaylıca değerlendirmeniz büyük önem taşımaktadır.