Radyoaktif iyot tedavisi (atom) ya da ı-131 tarama sintigrafisi öncesi 15 gün süreli düşük iyot içerikli diyet

İyot tiroid hormonlarının üretiminde kullanıldığından vücuda alınan iyodun önemli bir kısmı tiroid bezimiz ve tiroid bezinden köken alan bazı tümörler tarafından tutulur. I-131 ile uygulanan radyoaktif iyot tedavisinin (atom tedavisi) etki mekanizması bu temele dayanmaktadır. Operasyon sonrası normal tiroid hücre kalıntıları ve tümör hücrelerinin içine alınan radyoaktif iyot, radyasyon etkisi ile hücreleri yok eder. Başlıca iyotlu tuz olmak üzere gıdaların içeriğinde bulunan iyot ile radyoaktif iyot tedavisinde kullanılan iyot-131 farklı moleküller olmalarına karşın tiroid dokusu ve tümör hücreleri tarafından ayırdedilemez. Vücudumuz radyoaktif olan ve olmayan iyodu birbirinden ayıramadığı için dokular her ikisini aynı düzeyde yakalar. Bu durumda iki iyot türü normal tiroid dokusu ya da tümörlerinde tutulmak üzere birbiri ile yarışır. Kanda radyoaktif olmayan iyot düzeyi yüksek ve tiroid hücreleri ile kan havuzu iyoda doygun ise radyoaktif olan iyot yeterince tutulamayacak, bu durumda tedavi etkinliği azalacaktır. Radyoaktif iyodun hücre içine alınma oranının yüksek olması ve tedavi etkinliğinin artması için günlük diyetimizde radyoaktif olmayan iyot alımının olabildiğince kısıtlanması gerekir. Euthyrox / Levatiron gibi uzun etkili tiroid hormonu içeren ilaçların bir günlük dozunda tedavi için kullandığımız radyoaktif iyodun yaklaşık 10 katı kadar radyoaktif olmayan iyot bulunmaktadır. Kandaki ömürleri uzun olduğundan bu ilaçların tedaviden 4 hafta önce bırakılması gerekmektedir. Tiromel isimli ilaçta bulunan tiroid hormonu daha kısa ömürlü olduğundan 15 gün süre ile bırakılması yeterlidir. Ülkemizde iyot eksikliğine bağlı hastalıkların önlenmesi için iyotlu sofra tuzu kullanılmaktadır. İyot kısıtlı diyet döneminde ilk dikkat edilmesi gereken iyotsuz sofra tuzu kullanmaktır. Evinizde kendi hazırladığınız gıdalar dışında tüm restoranlar ve ev dışı ortamlarda yiyeceğiniz gıdaların iyotlu tuz içereceğini unutmamalısınız. Benzer şekilde tüm hazır – işlenmiş gıdalar da yüksek iyot içerikli olacaktır. Birçok doğal gıdanın ise kendi yapısında iyot bulunmaktadır. Ekte yer alan diyet listesi en yüksek düzeyde iyot içeren gıdalar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bu diyet, sadece radyoaktif iyot tedavisi ya da I-131 tarama sintigrafisinden önce 15 gün süre ile uygulanacaktır. Yaşamınızın bu geçici süre dışındaki dönemlerinde kesinlikle uygulanması gerekmemektedir. Saç boyaları ve kına yüksek oranda iyot içermekte ve etkisi 6 hafta kadar sürmektedir. Bu nedenle hastalarımızın tiroid tümörü saptanmasından itibaren tedavi süreci tamamlanana kadar saçlarını boyamamaları gerekmektedir. Sağlıklı günler dilerim.                                                                                                                                                  Prof. Dr. Özgür ÖMÜR           BESİN GRUBU                    YASAK OLANLAR !!!                          YASAK OLMAYANLAR                     TEMEL GIDALAR   TAHILLAR   İyotlu tuz (kaya tuzu, kalın tuz, himalaya tuzu vb dahil) Ev salçası ve hazır salçalar Yumurta sarısı Tüm konserve - hazır / işlenmiş - paketli gıdalar Turşu, zeytin vb hazır alınan ya da iyotlu tuzla yapılmış gıdalar Tüm hazır ekmek ve unlu ürünler İşlenmiş kutulanmış tahıllar Tüm hazır krakerler, patates cipsleri, bisküvi vb ürünler Yumurtalı makarnalar (tüm hazır makarnalar) Tuzlu çerezler, kavrulmuş çerezler     İyotsuz tuz (paketinde iyotsuz ibaresi bulunan sofra tuzu) Evde iyotsuz tuz ya da tuzsuz olarak hazırlanmış, yumurta sarısı içermeyen ekmek ve unlu ürünler Yumurta beyazı Katkısız ve koruyucu madde içermeyen pirinç patlağı, yulaf gibi kahvaltılıklar Bulgur, buğday Yumurta içermeyen, evde iyotsuz tuzla hazırlanmış makarna, erişte Tuzsuz, kavrulmamış badem, fındık, ceviz Şeker Fasülye ve bakla dışındaki kuru baklagiller               ET ve ET ÜRÜNLERİ   Tüm deniz balıkları ve deniz ürünleri Tüm işlenmiş, hazır et ürünleri Kurutulmuş et, pastırma, sucuk, salam gibi şarküteri ürünleri Tüm konserve et ürünleri Karaciğer ve diğer organ etleri   Taze dane ve koyun eti   Taze tavuk ve hindi eti   Tatlı su balıkları (emin olunmadığı sürece tüketilmesi önerilmez)                 MEYVELER   Vişne, kızılcık, böğürtlen, karadut, çilek, yaban mersini ve nar gibi kırmızı pigmentli meyveler ile reçelleri Muz Kuru meyveler Konserve – işlenmiş meyveler Hazır meyve suları Meyve çayları       Diğer taze meyveler   Evde hazırlanmış taze meyve suları           SEBZELER   Lahana, şalgam, karnabahar, turp, brokoli Patates kabuğui kırmızı biber Ispanak, pazı, ısırgan otu, arapsaçı vb otlar Kereviz – kereviz sapı Taze – kuru fasulye, soya fasulyesi ve bakla Tüm konserve sebze ve hazır çorbalar Tüm turşular, salamuralar Katkı maddesi içeren kavanoz sebzeler Hazır dondurulmuş patatesler     Kabuğu soyulmuş taze patates Domates, marul, yeşil biber Diğer taze sebzeler Tuzsuz dondurulmuş sebzeler       SÜT ve SÜT ÜRÜNLERİ     Tüm süt ve süt ürünleri Peynir, süt, yoğurt, margarin, tereyağı, krema, dondurma, puding vb sütlü tatlılar, fazla miktarda sütlü çikolata                                           YOK         YAĞ ve SOSLAR   Tereyağı, margarin Mayonez Ketçap, hazır domates sos ve püreleri, salçalar Soya sosu Tüm hazır salata sosları E127 katkı maddesi içeren hazır gıdalar     Zeytinyağı, çiçek yağı ve diğer bitki yağları Limon, evde hazırlanmış salata sosları (iyotsuz tuz ile) Koruyucu madde içermeyen ve karışım halinde olmayan baharatlar         İÇECEKLER             Sodyum ve iyot içeren sodalar Hazır soğuk çaylar Renkli – koruyucu madde içeren kola, gazoz, meyve suları Renkli poşet çaylar, meyve çayları   Günde 3 fincanı geçmeyecek şekilde siyah çay, kahve Bitki çayları (yeşil çay, ıhlamur vb) Taze sıkılmış meyve suları Renklendirici içermeyen gazozlar Sodyum ve iyot içermeyen maden suyu           İLAÇLAR       Euthyrox, levatiron, tiromel gibi tiroid hormonu içeren tüm ilaçlar Baticon ve diğer iyot içeren antiseptikler Öksürük şurupları Multivitaminler Amiodaron içeren antiaritmikler                     Diğer ilaçlar